زخم «خودپرداز»‌ها بر پیشانی آثار فرهنگی

زخم «خودپرداز»‌ها بر پیشانی آثار فرهنگی

سعید برآبادی : دستگاه‌های خودپرداز بانک‌ها مدت‌هاست که به آثار تاریخی پا گذاشته‌اند. یکی از همین دستگاه‌ها چهار، پنج‌سال پیش رفته و در دیوار تئاتر شهر خانه کرده، دیگری در ساختمان موزه پول. تئاتر شهر اما مظلوم‌تر از این حرف‌هاست که بخواهد جفای دستگاه خودپرداز را که نهایتا دومتر قد دارد و 70سانت طول، به کسی فاش کند. ساختمان یکی از مدرن‌ترین آثار ثبت‌شده تهران، این‌روزها با انواع و اقسام آلودگی‌های بصری مواجه است که دیگر جانی برای شکایت باقی نگذاشته‌اند. از یک طرف هواکش‌های مترو، از طرف دیگر ورودی جدید زیرگذر و از آن طرف چند پایه بتنی بی‌کار که انگار فقط برای این سر از خاک درآورده‌اند که نشان دهند شهرداری برای تئاتر شهر و حرمت شاهکار معماری امیرعلی سردارافخمی‌ ارزش چندانی قائل نیست.
مکتب معماری «رایت» را در ایران به دو اثر گرانبها می‌شناسند که یکی را رایت خودش طراحی کرده و دیگری را شاگردانش. از کاخ شمس در کرج جز لاشه‌ای چیزی باقی نمانده تا تنها اثر« فرانک لویدرایت» در ایران از میان برود. شاگردان مشهورترین معمار آمریکایی اما درست در اول انقلاب بنایی در میرداماد طراحی کردند که بعدها عنوان موزه دفینه به خود گرفت تا به‌عنوان جایی برای گردهمایی مهم‌ترین اشیای تاریخی حوزه پول و سکه مورد استفاده قرار گیرد اما حالا بر سردرش، تابلو بزرگ یک بانک خودنمایی می‌کند. کمال کمونه، یکی از معماران این موزه به «شرق» می‌گوید: «در هیچ‌جای دنیا ندیده‌ایم که موزه‌ای را بانک کنند، در حالی که دیده‌ایم بانک را موزه کنند. دفینه اصولا نباید در اختیار ارگان‌های غیردولتی باشد که پای سودوزیانشان در خریدوفروش این املاک فرهنگی در میان است.» او با مشقت فراوان فعلا توانسته از خرابی بیشتر در این اثر تاریخی جلوگیری کند اما هرچه باشد، جنبش دستگاه‌های خودپرداز کار خود را کرده و بخشی از اثر- هرچند اندک- تخریب شده و بنر بانک بر پیشانی آن خورده است.  جنبش دستگاه‌های خودپرداز در همه شهرهای تاریخی در حال قربانی‌گرفتن است، در اصفهان، چسبیده به عالی‌قاپو، در کرمان، بازار کرمان و در طوس، موزه داخل محوطه آرامگاه فردوسی از تخریب این جنبش بی‌نصیب نمانده‌اند. اما علی رحیمی، کارشناس دستگاه‌های خودپرداز با تعجب به «شرق» می‌گوید که آیا مدیریت آثار تاریخی هنوز با دستگاه‌های خودپرداز کارتابل یا قابل‌حمل آشنا نیست که برای نزدیک‌ترکردن خدمات بانکی به مشتریان، دیوار این بناها را تخریب می‌کند؟ به گفته این کارشناس، تنها در نزدیکی تئاتر شهر بیش از 25دستگاه خودپرداز وجود دارد و می‌شد در محوطه این اثر نیز دستگاه خودپرداز قابل‌حمل قرار بگیرد تا اینکه بخواهند دیوار تئاتر شهر را خراب کنند!