: نقش پدافندغیرعامل درتوسعه

تدبیر24: شاپورکریمی- هفته پدافندغیرعامل از4تا9آبان ماه هرسال بابرگزاری برنامه های مختلف بارویکردتقابل گرایانه وحملات احتمالی غیرنظامی دشمنان فرضی، گرامی داشته می گردد.امانگارنده دراین مقال به نقش وجایگاه اقدامات پدافندغیرعامل درفرایندتوسعه پایدارجامعه خواهد پرداخت که آیادراین حوزه حتمابایددشمن فرضی وجودداشته باشد؟عوامل مخاطره آمیزدرحوزه امنیت واقتصادتهدیدکننده زیرساختهای کشورنیست؟تورم وبیکاری، ،بحران زیست محیطی،بهداشت ودرمان،تغییراقلیم،بحران آب وآسیبهای اجتماعی موانع توسعه یافتگی ومخل امنیت ونظم اجتماعی کشورونظام محسوب نمی گردد؟نقش وجایگاه پدافندغیرعامل درتوسعه پایدارکشورچیست وکجاست؟بدون شک جامعه همانندیک سیستم دارای اعضای پیوسته ومرتبطی است که هماهنگی وهم پیمایی آنهامتضمن پایداری وهم آوایی مجموعه خواهدبوددرغیراینصورت بروزمشکل درتعامل بخشی سیستم به اختلال ارگانیک یاپایه ای آن منجرآن خواهدشد وضعیتی راکه هم اکنون جامعه کشورایران مابامواجه می باشد . دراین نوشتاربعدازتعریف پدافندغیرعامل ،مواردی ازآنتروپی سیستماتیک ایران موردارزیابی قرارخواهدگرفت.
پدافند غیرعامل (Passive Defense) ، مجموعه اقداماتی است که قبل از خطر انجام میگیرد و در هنگام بروز هرگونه تهدید طبیعی و غیرطبیعی (مانند جنگ) موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های حیاتی یک کشور می گردد.پدافند غیر عامل صلح آمیز ترین و پایدار ترین روش جهت مقابله با تهدیدات است. پدافند غیر عامل یعنی دفاع بدون سلاح یعنی افزایش پایداری و تاب آوری جامعه در مقابل تهدیدات مختلف و پدافند غیر عامل یعنی برنامه ریزی برای شناسایی تهدیدات حوزه سلامت جامعه و بررسی میزان آسیب پذیری ما به این تهدیدات و در نهایت برنامه ریزی برای کاهش آسیب پذیری به این تهدیدات هر انچه سبب تهدید سلامت جامعه گردد در حوزه پدافند غیر عامل قابل بررسی است.مقام معظم رهبری دراین خصوص چه نیکوفرمودند:«پدافندغیرعامل مثل مصونیت سازی بدن انسان است ،ازدرون مارامصون می کند.»پس جامعه دراین میان به عنوان بدن انسان شناخته می گرددومتولیان حوزه پدافندغیرعامل بایدبااتخاذراهکارهای عملیاتی وجذب نیروهای نخبه ونواندیش ومتخصص هرعاملی که این ارگان راموردتهدیدقراردهدشناسایی وخنثی نمایند.سئوال اساسی اینکه آیااین حوزه دربخش موردنطرموفق بوده است؟تاکنون چه افرادوکارشناسان متخصصی جذب حوزه مصونیت سازی جامعه گردیده اند؟درصورت طرح پرسش اولین پاسخ همگان حتی عوامل اجرایی این خواهدبودکه ماجامعه راآماده جنگهای سایبری،ویروس الکترونیکی،مصونیت سازی تاسیساتی و.....خواهیم نمود.یقینامواردفوق بخش کوچکی ازاندام جامعه موصوف است درحالی که مهمترین ارگانهای حیاتی جامعه به حال خودرهاشده است .اعضایی که ازدرون ارگانیسم راویران ونابودمی کنند.دکترکرمی استادبیولوژیکی دراین خصوص معتقداست:« متاسفانه برخی مدیران، محققین ،دانشمندان و متخصصین تصور می کنند پدافند غیبر عامل موضوعی نظامی و چیزی شبیه پدافند هوایی است این تصور بسیار غلط است پدافند غیر عامل موضوعی غیر نظامی و باید در بستر دانشگاه ها و مراکز اموزشی و تحقیقاتی انجام شود و توسعه یابد اگر به دلیل فقدان این فعالیت عزیزان عرصه های نظامی مجبور به فعالیت در این عرصه ها شده اند دلیل بر این نیست که پدافند غیر عامل را باید نظامیان انجام دهند ما اساتید دانشگاه و محیط های علمی و آموزشی اصلی ترین مراکز تحقیق و توسعه و فرهنگ سازی پدافند غیر عامل هستند .وزارت علوم ووزارت بهداشت و سایر نهادها اصلی ترین مراکز پدافند غیر عامل در عرصه اجتماع،صنعت،فرهنگ .بهداشت و درمان هستند و دانشگاه ها باید در توسعه و نهادینه سازی آن بسیار کار کند نه اینکه از آن فاصله بگیرند.»ضرورت حضوراهالی علم ،اندیشه ورسانه دراین بخش ضرورتی انکارناپذیراست ولی باکمال تاسف نه تنهادولت مردان دهم به این مهم توجهی نداشتندبلکه تداوم فعالیت مدیران دولت گذشته باعث بی تدبیری کلانی درحوزه های مختلف جامعه دردولت تدبیروامید شده است.
برخی ازآنتروپیهای جامعه ایران:
مؤسسه «صلح جهانی» ماعلام کرد: «در حال حاضر خطری که از جانب بحران قریب‌الوقوع زیست‌محیطی ایران احساس می‌شود، به مراتب بیش از خطر دشمنان خارجی و منازعات سیاسی داخلی است. طبق گزارش «سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران» که در اواسط سال 2013 منتشر شده بود، بیش از دو سوم خاک ایران - در حدود 118 میلیون هکتار- به سرعت در حال تبدیل شدن به بیابان است.بیش از 45 دریاچه و تالاب کشورمان در وضعیت بحرانی قرار دارند و بخصوص دریاچه‌های هامون و ارومیه نقش اکوسیستمی خود را از دست داده‌اند و این موضوع باعث شده است نگرانی‌های جدی درخصوص فعالیتهای کشاورزی، امنیت غذایی و ملاحظات بهداشتی به وجود آید و براساس شاخص‌های جهانی رتبه ایران به میزان 63 پله سقوط داشته است و ایران دارای رتبه 114 است.» سه شهر از 5 شهر آلوده جهان متعلق به ایران است- تغییرات زیست‌محیطی تا سال 2050، 30 درصد از حجم محصول غلات ایران را کاهش خواهد داد.طبق شاخص عملکرد زیست‌محیطی سال 2012 که از سوی دانشگاه‌های ییل و کلمبیا انجام شده و 22 فاکتور محیطی چون منابع آب، آلودگی هوا، تنوع زیستی و تغییرات آب و هوایی را مورد بررسی قرار داده بود، ایران از میان 132 کشور مورد مطالعه، در جایگاه 114‌ قرار گرفت. موجودی چوب جنگل‌های شمال کشور در هر هکتار از 600 مترمکعب به 300مترکاهش یافته است. همچنین ایران به سبب کیفیت نامطلوب هوا در سرتاسر کشور، از میان 91 کشور مورد بررسی، در جایگاه 86 قرار گرفته است. آلاینده‌های هوا، تنها در تهران منجر به مرگ سالانه بیش از5000 نفر بر اثر بیماری‌های قلبی و عروقی و تنفسی می‌شوند. طبق برآورد «بانک جهانی»، هزینه سالانه تخریب محیط زیست در ایران، هم‌اینک نیز به میزان هولناک 5 تا 10 درصد تولید ناخالص داخلی رسیده است. مهاجرت 40درصدی زنان نخبه ازکشور:فرار مغزها، ایران گریزی، خروج ژن‌های باهوش؛ یا هر نام دیگری که دارد، امروز دامن‌گیر زنان و دختران شده است. آخرین آمار از مهاجرت نخبگان ایرانی، دختران و زنان را 40 درصد از مجموع تمام مغزهایی دانسته که از کشور فرار می کنند. کارشناسان این آمار را به جایگاه اجتماعی و نرخ بالای بیکاری زنان نسبت می‌دهند که در هشت سال گذشته به 43 درصد رسیده است.صندوق بین‌المللی پول در آخرین آمارش، مقام اول مهاجرت نخبگان را به ایران داده است. به گزارش این صندوق، سالانه حدود ۱۸۰ هزار ایرانی تحصیل‌کرده از کشور خارج می‌شوند به این امید که زندگی و شغل بهتری پیدا کنند. به گفته وزیر سابق علوم این مهاجرت‌ها سالانه 150 میلیارد دلار ضرر به کشور وارد می‌کند و ثمره سال‌ها سرمایه‌گذاری و هزینه، نصیب کشورهای توسعه یافته می‌شود.جامعه‌شناسان معتقدند که مهاجرت متخصصان و تحصیل‌کردگان یا به دلیل دافعه داخل کشور است و یا به خاطر جاذبه کشورهایی است که این افراد به آن‌ها مهاجرت می‌کنند.
تیترنگران کننده برخی ازرسانه ها:18طلاق درهرساعت .رتبه دوم ایرانیان درغمگینی بعدازافغانستان.دومین مصرف کننده دارودرخاورمیانه.مصرف انرژی ایران 5 برابر میانگین جهان است..11میلیون جوان در آستانه ناباروری. مصرف نان و بنزین در ایران 6 برابر جهان! 20 میلیون نفر در ایران سیگار می کشند .6 میلیون بیکار در ایران. . ابتلای سالانه 90 هزار ایرانی به سرطان . حوادث جاده ای در ایران هر 20 دقیقه یک قربانی می گیرد . افزایش نگران کننده روابط‌جنسی نامشروع ‌در ایران. وضعیت اجتماعی در ایران نگران‌کننده است .ایران خشک تر و داغ تر می شود .کمبود آب در ایران یک بحران امنیتی شده است .. 100هزارمبتلابه ایدزدرکشور. تروما سومین عامل مرگ ایرانیان .:مطابق آمارها، ۳ عامل عمده مرگ و میر در ایران وجود دارد که شامل سرطان، بیماری های قلبی و تروما ‏هستند‎.‎دبیر علمی قطب تروما و انجمن جامعه جراحان ایران گفت: تروما و حوادث مختلف از جمله تصادفات رانندگی سومین علت مرگ و میر ایرانیان است که سالانه ۱۲ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت می‌زند.
جدول وضعیت موادغذایی ایرانیان
جهان    ایران    عنوان
25    160    نان(کیلو)
17    40    برنج
41    36    گوشت
5    25    شکر
10    30    نمک(گرم)
11    24    روغن
250    190    تخمرغ (عدد)
2700    220    روغن زیتون(گرم)
10    42    نوشابه(لیتر)
190    70    شیر(کیلو)
جدول سرانه مصرف آب در برخی از پرمصرف ترین کشورهای جهان
نام کشور    سرانه مصرف آب (هر نفر در روز)

امریکا    ۳۸۲ لیتر
کانادا    ۳۴۳ لیتر
ایران    ۳۰۰ لیتر
ایتالیا    ۲۵۰ لیتر
آفریقای جنوبی    ۲۵۰ لیتر
سوئد    ۲۰۰ لیتر
کویت    ۲۰۰ لیتر
استرالیا    ۱۶۰ لیتر
انگلستان    ۱۵۰ لیتر
فرانسه    ۱۵۰ لیتر
عناوین ومطالب فوق بیانگرنگران کننده کننده کشورمادرحوزه جامعه است یابه عبارتی دیگرزیرپوست شهرناآرام است .نیل به توسعه پایداروهمگون ایجاب می کندتامتخصصان،اساتید ،دلسوزان،کارشناسان وصاحب نظران باهمت استانداران وفرمانداران دولت تدبیروامیدرادرعرصه های مختلف حمایت نمایندگرچه انتقادهایی برعملکردبرخی ازمدیران عالی رتبه دولت درعدم مشاوره گیری ازاساتیدکشوروجودداردامیداست دولت متخب بعدازعبورموفقیت آمیزازروابط خارجی وتوافقات هسته ای به عنوان اولین امیدمردم ورفع یادگارنامیمون دولت گذشته وهمچنین کسب اعتمادجهانی نسبت به ترمیم کابینه وورودنواندیشان ومتخصصان درعرصه اجراواتخاذراهکارهای عالمانه درخصوص آسیبهای اجتماعی،بهداشتی و....تغییررویکردپدافندغیرعامل اقدامات اساسی رامعمول دارد.