زیباترین روستای رنسانسی ایران

روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه قرار دارد و کوه‌های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در چهار کیلومتری شرق این‌ آبادی قرار دارند.

روستای ورکانه همدان که به عنوان نگین گردشگری روستایی این استان شهرت یافته است با سنگ‌های لاشه که تمام‌ کوچه‌های آن را احاطه کرده‌اند زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته در می‌‌آیند که تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآور می‌شود.

به گزارش مهر، تداخل نورهایی که از بالا و پایین دیوارها و خانه‌ها را احاطه کرده‌اند با رفتن خورشید خود را بیشتر به رخ می‌کشند و زیبایی که تمام بافت این روستا به دلیل درخشندگی‌اش به دست آورده برای بسیاری از گردشگران جاذبه‌ای مدرن در بافت سنتی محسوب می‌شود.

جاذبه‌هایی که حتی مسئولان سازمانی همدان نیز از آن به عنوان نگین روستاهای همدان نام می‌برند.

روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه قرار دارد و کوه‌های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در چهار کیلومتری شرق این‌ آبادی قرار دارند.

در هر کوچه این روستا که قدم می‌گذاری، فرش سنگی زیر پا، احساسی زیبا را در وجود انسان ایجاد می‌کند، تمام کوچه‌ها جدول‌کشی شده و مانند شهری زیبا به نظر می‌رسد و چراغ‌های روشنایی زیبایی که مناسب سنگفرش‌هاست کنار پیاده ‌رو تعبیه شده است.

این زیبایی وصف ‌ناشدنی حاکم بر روستای ورکانه همدان در پی امضای تفاهم‌نامه میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایجاد شد و به دنبال آن زیباسازی روستای ورکانه در چند فاز انجام گرفت و حفظ معماری سنتی آن جلوه‌ای ویژه به خود گرفت.

این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند، سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال 1315 در این دیار چشم به جهان گشود.

روستای ورکانه همدان یکی از شش روستای گردشگری همدان است

روستای ورکانه همدان یکی از شش روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.

بافت کالبدی روستای ورکانه همدان به دلیل ویژگی خاص فرهنگی، به عنوان میراثی ارزشمند از نیاکان به شمار می‌رود و حفظ و نگهداری آن را مورد تأکید قرار می‌دهد.

این روستا منطقه‌ای است که قدم زدن در کوچه‌های آن عظمت قدرت و زیبایی آن انسان را مبهوت می‌کند و آن را زیباتر از شهر به عنوان نگین همدان معرفی می‌کند.

این روستا مدتها به لحاظ وضع خاص خود از نظر موقعیت جغرافیایی و ارتباطی و توانمندی اقتصادی و زیرساختی در انزوا قرار داشته است و در سال‌های اخیر با کشف پتانسیل هایش رونق به سراغ آن آمده است.

روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و روستاهای این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و برخورداری از طبیعت زیبا از مناطق بسیار بکر به شمار می‌روند.

وجود دره‌های فراوان از جمله دره‌های زیبای یورد صفرخان، دره‌ خان، تخته سنگ، جن‌ دره و سوبلاغ در مجاورت روستا از خصوصیات طبیعی منطقه است به طوری که دره بارانی در جنوب و جنوب شرق‌ آبادی واقع شده است و شیب عمومی این منطقه و وجود دره‌های فراوان در اطراف روستا موجب شکل‌ گیری رودخانه‌های فصلی شده است.

رودخانه‌های فصلی ورکانه از ارتفاعات یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود می‌ریزند و سرچشمه گرفتن رودخانه دارستان (ارزانفود) از ارتفاعات روستای ارزانفود بر جاذبه‌های طبیعی منطقه افزوده است.

گذری بر کوچه پس کوچه‌‌های روستای سنگی ورکانه در فصل تابستان، نشان دهنده پرورش درختان گردو، سیب و زردآلو در حیاط برخی از واحدهای مسکونی است.

باغ فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا است

در روستای ورکانه باغهای سرسبز، اراضی و فضاهای سبز، نقطه مثبت و پتانسیل فعال برای برنامه ‌ریزی جهت جذب گردشگر محسوب می‌شود زیرا باغ به عنوان فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا مطرح است و در جای جای زندگی افراد رخنه کرده است به طوری که حضور باغ، هر چند کم وسعت، در حیاط خانه‌ها به وفور دیده می‌شود.

گذشته از این، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم ‌اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود زیرا وجود چشم‌ اندازهای زیبا و مناظر بدیع این محور را یکی از پتانسیل‌های بالفعل شهر همدان کرده است.

این محور از جاده همدان - ملایر منشعب می‌شود و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌ آباد و علی‌آباد به ورکانه می‌رسد.

برخی بناها و فضاها که بیشتر در بخش مرکزی روستا و جاهایی که قدمت بیشتری دارند، شامل بناهای سطوح و فضاهای پر و خالی در هم ادغام شده هستند که بافت همگن ایجاد کرده‌اند.

در این فضا و بافت، تراکم بناها شدید است و معابر طراحی شده در این منطقه عرض کمی دارند. برخی بناها نیز به لحاظ ترکیب مربوط به دوره جدید هستند و به لحاظ ترکیب ‌بندی و بافت از نظم خاصی برخوردارند و در این بخش از بافت، در حیاط، باغ وجود دارد و بر زیبایی فضا افزوده است.

فضاهای باز روستا روی هم رفته 62 هزار و 569 متر وسعت دارند که 17 هزار و 207 مترمربع آن را معابر، چهار هزار مترمربع آن را فضای باز، 20 هزار و 286 مترمربع آن را عرصه‌های ساختمانی و 21 هزار و 76 مترمربع آن را باغها و اراضی تشکیل می‌دهند.

کاربرد سنگ در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند

روستای ورکانه به لحاظ کار و استفاده از مصالح بومی و محلی به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند.

کاربرد سنگ نه‌ تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر سنگ لاشه است که توسط ملات گل کار شده و پهنای این دیوارهای سنگی در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است.

سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می‌خورد و به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

پیشینه روستای ورکانه به بیش از 400 سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است.

محله درب مسجد قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه به شمار می‌رود

روستای ورکانه مجموعه‌ای از چند محل است که هر کدام از چندین واحد همسایگی و مسکونی تشکیل شده‌اند و در محله درب مسجد که قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه به شمار می‌رود مسجد، حمام و مخابرات قرار گرفته است.

در محله کردها نیز که در شرق روستای ورکانه و ورودی آن جای گرفته، تنها مدرسه روستا واقع شده است و خرمن جا که به محله خرمنی معروف است در این محله قرار دارد.

محله عباس‌آباد سومین محله روستاست که در مناطق تازه توسعه یافته قرار دارد و غیر از نانوایی و یک آسیاب، کاربری دیگری در آن استقرار ندارد.

روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده می‌شود، نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده‌اند و شاید ورکانه را به دلیل قرار گرفتن این روستا در کنار رود و جوی آب به این نام خوانده‌اند زیرا در زبان کردی، کانه به معنای چشمه است.

در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمانهای قدیم نیز نظام تصمیم‌ گیری و قدرت بر اساس ارباب رعیتی بوده است.

در آن زمان نقی‌خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز اصطبلی که در دو کیلومتری جنوب روستا ساخته شده، بقایایی از آن زمان است.

این اصطبل در سالهای پیش از انقلاب به عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جز آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود.

این بنا دارای طول و عرضی به ابعاد 75 در 22 متر و با زیربنای کل یک هزار و 650 مترمربع ساخته شده و دارای یک حیاط مرکزی است که در دو طرف حیاط فضای نگهداری اسب وجود داشته و دو ضلع دیگر، ‌ورودی و انبار علوفه بوده است.

ورودی اصطبل در ضلع شمال شرقی بناست و در ضلع‌های شرقی و غربی انبار علوفه و فضای نگهبانی تعبیه شده و کف انبارها از کف حیاط در حدود یک متر پایین‌تر است.

قلعه مهری خانم اثری تاریخی در روستای ورکانه است

قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده، مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است.

این بنا در ابعاد 12×20 متر و با زیربنای 330 مترمربع در دو طبقه ساخته شده است و طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است.

ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنا در فاصله 100 متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است.

وجود گورستان ساده‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.

در روستای ورکانه تنها یک مسجد و آن نیز در ضلع جنوبی روستا وجود دارد که بنای آن نوساز است و با مصالح جدید ساخته شده است.

نمای ساختمان مسجد از آجر کار شده و وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی مسجد در اطراف آن قرار دارد. این مسجد به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده است و یک محراب کوچک با کاشی‌کاری اندکی در اطراف محراب در آن ساخته شده است.

روستای ورکانه همدان که به عنوان زیباترین روستای استان همدان معرفی شده است این روزها پذیرای شمار زیادی از مسافران است و فضای سبز و با نشاط آن روزهایی به یاد ماندنی را بدرقه راه میهمانان همدان می‌کند.

ورکانه در فصل‌های بهار و تابستان علاوه بر پذیرا بودن اقوام کوچنده و چادرنشین، گردشگران و مسافران زیادی را به خود جذب می‌کند و ییلاقهای تخته سنگ و دریخان، باغ‌های گردو، سیب و بادام از محبوبترین گزینه‌های یک سفر خانوادگی برای مردم همدان و سایر شهرهای دیگر محسوب می‌شود.

تابستانهای خنک و دلپذیر و زمستانهای سخت و خشن دستاورد اقلیم کوهستانی برای ورکانه است که شبها همچو نگینی در دل کوه می‌درخشد.

چهره روستا همیشه تمیز و بهداشتی است و همین پاکیزگی و نورهای درخشنده کوچه‌ها پس از غروب آفتاب، ورکانه را به یکی از زیباترین و پرطرفدارترین روستاها در بین مردم همدان تبدیل کرده است.

تصاویری از روستای سوباتان، جایی آن سوی رویاها

روستای سوباتان نرسیده به لیسار، در فاصله ۳۲ کیلومتری شمال‌ غرب شهرستان تالش و چندکیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئور اردبیل قراردارد.

به گزارش پارس توریسم، این روستا دارای جمعیت کمی است که در اواخر ماه اول تابستان از روستاهایی چون قلعه‌بین در این مکان سکنی گزیده و در اواخر آخرین ماه تابستان به خانه‌های خود باز می‌گردند.

این محل از چشمه‌های پرآب و بسیار خنک و هوای عالی برخوردار بوده و دارای زمین‌های سرسبز پوشیده از چمن است که حفره‌هایی چند سیل‌ اب‌ را در خود فروبرده و به دور دست می‌برد، شاید کمتر کسی بداند که سوباتان به معنی محلی است که آب فرو می‌برد.

بر اساس گزارش سایت بانکی، این ییلاق زیبا و دیدنی در بخش کرگانرود واقع شده است که فاصله آن تا شهر هشتپر‍‍‍‍ حدود ۳۲ کیلومتر با جاده‌ای کوهستانی است که از دل جنگل‌های تالش می‌گذرد و سوباتان در بالای یک طرف دره لیسار و ییلاق تاریخی برزبیل، در طرف دیگر این دره واقع شده است. در واقع سوباتان در 60 کیلومتری تالش واقع است.
در داخل و اطراف سوباتان گورستان‌های متعددی از هزاره‌ها پیش تاکنون وجود دارد؛ این منطقه همواره محل گذر کوچ‌نشینان و مسافران خطه گیلان به اردبیل بوده و به همین دلیل آثار استقراری زیادی از گذشته در این محوطه باقی نمانده است.

همچنین در این ییلاق معدن مس و آثار تاریخی کاروانسرای شاه عباسی و قبرهای ماقبل تاریخ در محلی بنام کندی یا کهنه‌ده ییلاق برزبیل وجود دارد.
چشمه باتمان بولاق که بین سوباتان و اسبومار واقع شده، منطقه باستانی گنجخانه، سرچشمه اصلی قنات سلسال که سر از قلعه سلسال لیسار درمی‌آورد و بازار سنتی سوباتان از نقاط جالب و دیدنی سوباتان است.

قلعه سلسال که در پایین‌دست سوباتان واقع شده، تنها اثر تاریخی معماری شناخته شده در این محل است، قلعه‌خشک که بسیار سرسبز است نیز در جهتی مخالف قلعه‌ سلسال بدون وجود چشمه‌های جوشان قرار دارد که به آن اقامتگاه بزرگان نیز می‌گویند.
ساری‌داش (سنگ زرد)، آلچالخ (محل رشد درخت آلوچه)، هاچاداش (جایی که کوه به شکل تیر و کمان در آمده است) و باغ داگل (محلی که ییلاق ایل شاهسون از ایلات استان اردبیل به شمار می‌رود)، از دیگر محوطه‌های طبیعی شناخته شده در ارتفاعات ییلاق سوباتان به شمار می‌آید.

در حالی که دمای شهرهای مختلف استان گیلان مرطوب ترین استان کشور به ندرت به کمتر از یک درجه بالای صفر می رسد، در ارتفاعات سوباتان تابستان هم چاله‌های پر از برف دیده می‌شود و به همین دلیل زمستان که می‌رسد جز دو خانوار کس دیگری در سوباتان نمی‌ماند و بقیه به جنگل‌های دامنه البرز و کنار دریاچه لیسار کوچ می‌کنند.
این روستا فاقد برق و گاز است و تنها بعد از غروب خورشید به مدت 3 ساعت روشنایى خود را با ژنراتور برق تامین مى کند.

انتهای پیام

راه‌اندازی سینمای پنج بعدی درسرعین

شهرستان توریستی سرعین در هشت محور توسعه می‌یابد.

به گزارش پارس توریسم وبه نقل از روزنامه اطلاعات ،کاظم دبیر فرماندار سرعین با بیان مطلب بالا، یکی از محورهای توسعه سرعین را بحث توریسم و ورزش اعلام کرد و افزود: در این زمینه با رایزنی‌های انجام شده و سفر سوم رئیس‌جمهوری به استان اردبیل مقرر شده است کمپ تیم‌های ملی در سرعین ساخته شود.

فرماندار سرعین اضافه کرد: با ساخت این کمپ تیم‌های ملی فوتبال با حضور در سرعین به آماده‌سازی و کارهای بدنسازی قبل از شروع مسابقات می‌پردازند به طوری که علاوه بر برخورداری از آب و هوای مناسب، آب درمانی‌های مفید هتل‌های مجهز نیز در این کمپ ساخته خواهد شد.

دبیر محور دوم توسعه شهرستان سرعین را بحث تجاری اعلام کرد و ادامه داد: در این زمینه نیز برنامه‌هایی نظیر راه‌اندازی مجتمع‌های تجاری، تفریحی، توریستی در دستور کار است تا بتوانیم از این ظرفیت ممتاز جذب گردشگر استفاده کنیم.

وی ابعاد دیگر توسعه این شهرستان را محور پزشکی دانست و گفت: در این زمینه قرار است بزرگترین بیمارستان تخصصی چشم پزشکی در سرعین ساخته شود که کارها و مقدمات اولیه ساخت این بیمارستان فراهم شده است.

فرماندار سرعین با رد شایعه لغو قرارداد سرمایه‌گذار برای ساخت بیمارستان تخصصی چشم پزشکی اضافه کرد: برای اثبات این حقیقت که بیمارستان تخصصی چشم پزشکی در این شهرستان ساخته می‌شود به زودی سوله موجود در این محل را به درمانگاه تبدیل می‌کنیم تا مردم از این فضای بهداشتی، درمانی استفاده کنند.او محور پنجم توسعه شهرستان سرعین را نیز محور علمی اعلام کرد و افزود: قرار است تابستان امسال سرعین میزبان رؤسای 32 دانشگاه کشور باشد که با سفر احتمالی وزیر علوم به این شهر و همچنین سفر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بحث راه‌اندازی دانشگاه بین‌المللی سرعین و همچنین دانشگاه علوم تحقیقات را مطرح کنیم و مجوز لازم را بگیریم.

وی اضافه کرد: زمین مورد نیاز برای اجرای ساختمان دانشگاه آزاد سرعین و مرکز علوم تحقیقات این شهرستان تأمین شده است که فاز نخست دانشگاه آزاد با مهیا شدن 34 کلاس درس از مهر فعالیت خود را آغاز می‌کند.

فرماندار سرعین محور ششم توسعه شهرستان سرعین را فرهنگی و محور هفتم را اقامتی اعلام کرد و افزود: در این زمینه نیز تلاش می‌کنیم ساخت هتل چهار و پنج ستاره در اولویت باشد و ظرفیت پذیرش گردشگر در هتل‌ها در چند سال آینده به بیش از 200 هزار نفر برسد.او اضافه کرد: در محور هشتم توسعه شهرستان نیز ساخت مجموعه‌های رفاهی و پذیرایی مجهز در دستور کار قرار گرفته است.وی همچنین از افتتاح اولین شهر بازی سرپوشیده استان اردبیل تا دو ماه آینده خبر داد و گفت: ساخت این مجموعه در کنار راه‌اندازی سینمای پنج بعدی مدت اقامت مسافران و گردشگران را افزایش می‌دهد.

عجیب‌ترین مناطق باستانی مخفی جهان

عجیب‌ترین مناطق باستانی مخفی جهان
وب‌سایت تاریخ گردشگری Historvius.com، فهرستی از عجیبت‌ترین مناطق گردشگری و باستانی مخفی جهان را منتشر کرد. به گزارش میراث آریا(Chtn)،‌ مناطق باستانی، از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری جهان به شمار می‌روند که در هنگام مسافرت، کمتر از دیگر جاذبه‌ها نادیده گرفته می‌شوند، اما در میان این مناطق، اماکنی مخفی وجود دارند که کنجکاوی گردشگران را برمی‌انگیزند. این مناطق مخفی که تا حدودی ناشناخته باقی مانده‌اند، در شماره جدید سایت Historvius.com، به منظور بالابردن سطح آگاهی گردشگران معرفی شده اند. «قصر بشیر» اردن که در وسط بیابان‌ کم گردشگر این کشور قرار دارد از جمله این مناطق باستانی مخفی به شمار می‌رود. این قصر که به عنوان مقر و پایگاهی برای سربازان رومی بنا شده بود در قرن چهارم میلادی ساخته شده است. براساس فهرست این سایت،‌ «دیوار بزرگ» چین نیز یکی دیگر از مناطق باستانی مخفی ذکر شده است. ناشناخته ماندن برخی از بخش‌های دیوار همچون دیوار منطقه موتیانیو که در 90 کیلومتری پکن قرار داشته و توسط وسایل حمل و نقل عمومی قابل دسترسی است،‌ آن را در این فهرست گنجانده است. «قبرستان کرمامیکوس»، که منطقه‌ای تدفینی برای اشراف زادگان آتنی بوده، جاذبه مخفی دیگری است که در این فهرست به آن اشاره شده است. این قبرستان از گورهایی تشکیل شده که متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد تا قرن ششم میلادی هستند. گفتنی است «معبد یحا» در شمال اتیوپی یکی دیگر از مناطق باستانی مطروحه در این فهرست عنوان شده است. این معبد در سال 700 میلادی ساخته و بعدها به عنوان کلیسا از آن استفاده شده است. /

آغاز مرمت خانه تاریخی مجتهدی نیشابور

	آغاز مرمت خانه تاریخی مجتهدی نیشابور
	استان: خراسان رضوی
با تخصیص اعتبار 300 میلیون ریالی عملیات اجرایی مرمت و بازسازی دو خانه تاریخی در شهرستان نیشابور آغاز شد. «محمد اسماعیل اعتمادی» رییس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان نیشابور در این باره به میراث آریا (chtn)، گفت: با تخصیص مبلغ 300 میلیون ریال اعتبار، عملیات اجرایی مرمت دو خانه تاریخی مجتهدی و قریشی در نیشابور آغاز شد. او اظهار داشت: خانه تاریخی مجتهدی به شماره 20481 مربوط به دوره قاجاریه و دوره پهلوی و منزل قریشی به شماره 14890 متعلق به دوره قاجار در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده‌اند. رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیشابور تصریح کرد: از محل اعتبارات مشارکتی با همکاری اداره شهرستان و مالکان دو اثر یاد شده مرمت و بازسازی خواهند شد. «اعتمادی» افزود: در این عملیات، مرمت دیواره‌ها و استحکام‌بخشی بناها مورد توجه اداره میراث‌فرهنگی نیشابور قرار دارد. این مقام مسوول یادآور شد: در شهرستان نیشابور 450 اثر تاریخی وجود دارد که 130 اثر در فهرست آثار ملی قرار دارند. او با تأکید بر اینکه از مجموع آثار ثبتی شهرستان نیشابور تا به حال شش خانه تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت شده، خاطرنشان کرد: نیشابور از مهم‌ترین مراکز جمعیتی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی و تاریخی شمال شرق ایران به شمار می‌آیدکه به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران مطرح شده است.

قره‌کلیسا، میراثی جهانی که بازدید از آن آداب دارد

قره‌کلیسا، میراثی جهانی که بازدید از آن آداب دارد
قره‌کلیسا پیش از آن که یک اثر ثبت شده جهانی باشد یک مکان مقدس است و گردشگران برای ورود به این مکان باید آداب حضور در اماکن مذهبی را رعایت کنند، هر چند اقامتگاه‌هایی برای نیایش زائران یا آسایش گردشگران وجود ندارد.	ورود به قره کلیسا مانند هر مکان مقدسی، آداب خاص خود را دارد
خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه فرهنگ و هنر- قره‌کلیسا می‌تواند بهانه‌ای باشد برای نزدیک کردن ادیان به یکدیگر. گردشگران با هر دین و مسلکی می‌توانند اواخر تیر و اوایل مردادماه که مراسم خاصی برگزار می‌شود به این مکان مقدس تاریخی بروند و با آداب و رسوم هم‌وطنان ارمنی خود آشنا شوند به شرط آن‌که اداب حضور در اماکن مقدس را بدانند.   قره‌کلیسا یا کلیسای طاطائوس در شمال ‌شرق شهرستان چالدران و جنوب ماکو از توابع استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. تاریخ آن به اوایل دوره مسیحیت می‌رسد و از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان است. قره در زبان آذری به معنای سیاه است چراکه ساختمان اصلی کلیسا تماما از سنگ های سیاه بوده که پس از بازسازی، جای خود را به سنگ‌های سفید داده‌اند.   تادئوس یا طاطائوس (طاطاوس) نیز یکی از حواریون مسیح است که در سال 40 میلادی به ارمنستان آمد و به تبلیغ مسیحیت پرداخت. گروه زیادی به آیین مسیح روی آوردند که از آن جمله ساناتروک پادشاه ارمنستان و دخترش ساندخت بود. ولی سلطان کمی بعد پشیمان شد و به مخالفت با آیین جدید پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت (دخترش) و گروهی دیگر را که به مسیحیت گرویده بودند (حدود 3500 نفر) به قتل برسانند.   در سال 302 میلادی، زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان ارمنستان، مسیحیت در این کشور دین رسمی و همگانی شد. مسیحیان ارمنی که خاطره شهادت تادئوس و ساندخت را نسل به نسل حفظ کرده بودند در محل فرار آنان، کلیساهایی بنا کردند که قره‌کلیسا یکی از آنهاست. بنا بر عقیده ارامنه، کلیسای طاطائوس اولین کلیسایی است که به دستور مبشران و حواریون مسیح در دنیا ساخته شده است و چون از نظر مذهبی، شهادت را بزرگترین سعادت برای بشر می دانند، هر سال در روزهای آخر تیر ماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادی مقدس و پیروان مسیحی اوست در قره‌کلیسا مراسم خاصی بر پا می‌دارند.   قره‌کلیسا، هر سال تابستان میعادگاه ارمنیان ایران و حتی کشورهای همسایه است. هفته اول مرداد ماه، ارمنیان از شهرهای تبریز، ارومیه، تهران، اصفهان، قزوین و... به صورت گروهی و خانوادگی به قره‌کلیسا می‌آیند. علاوه بر ارامنه، خانواده‌هایی از آشوریان و به ندرت خانواده‌های کاتولیک هم در این جشن شرکت می‌کنند.   در اطراف کلیسا، به رغم فراوانی جمعیت در روزهای جشن، ساختمان و بنایی برای بیتوته زائران وجود ندارد. در روزهای جشن، از طرف خلیفه‌گری ارامنه، چادرهایی در اطراف کلیسا نصب و در اختیار مسافران قرار داده می شود، اما تعداد این چادرها، به‌ اندازه‌ای نیست که پاسخ‌گوی نیاز زائران باشد. از این‌روست که گروه زیادی از مسافران با خود چادرهای مسافرتی حمل می‌کنند تا با مشکل اقامت روبه‌رو نشوند. هرچند در ماه‌ها و روزهای دیگر سال هم امکانات اقامتی مناسبی در نزدیکی قره‌کلیسا وجود ندارد.    قره‌کلیسا می‌تواند بهانه‌ای باشد برای نزدیک کردن ادیان به یکدیگر. گردشگران با هر دین و مسلکی می‌توانند اواخر تیر و اوایل مردادماه که مراسم خاصی برگزار می‌شود به این مکان مقدس تاریخی بروند و با آداب و رسوم هم‌وطنان ارمنی خود آشنا شوند به شرط آن‌که اداب حضور در اماکن مقدس را بدانند.    ژاله ابراهیمی، راهنمای گردشگری براین باور است که هرمکان، ویژگی‌ها و آداب خاص خود را دارد. برای مثال کسانی که وارد کلیسای واتیکان می‌شوند می‌دانند که باید شرایطی را رعایت کنند. آقایان نمی‌توانند شلوارک بپوشند یا خانم‌ها نباید با لباسی که آستین ان خیلی کوتاه است وارد کلیسا شوند اما ایرانیان برای ورود به اماکن مذهبی چه می‌کنند؟ چه اندازه حرمت یک مکان و کسانی که برای زیارت به آنجا آمده‌اند را رعایت می‌کنند؟ اصلا کسی یا کسانی هستند که آداب ورود به این‌گونه اماکن را به گردشگر، یاداور شوند؟   این راهنمای گردشگری با ورود تعداد زیاد گردشگران به مکان‌های مقدس و مراسم مذهبی موافق نیست و فکر می‌کند: زائر، تعریف و حریم خاص خود را دارد و گردشگران باید این حریم را رعایت کنند و این به آموزش و بالابردن فرهنگ گردشگری بستگی دارد برای مثال نباید خلوت کسی که در گوشه‌ مسجد، امامزاده، کلیسا، کنشت و هرجای مقدس دیگری نشسته ، نماز می‌خواند و دعا می‌کند را به‌هم زد. اما هستند گردشگران بسیاری که آرامش این زائر را با عکس گرفتن و گفتن و خندیدن به هم می‌زنند.   ژاله ابراهیمی، گردشگری را تهدیدی برای میراث فرهنگی و آداب و رسوم معنوی می‌داند و می‌گوید: گردشگران، موجب از بین رفتن بسیاری از آداب و سنت‌ها می‌شوند چراکه مردم محلی تلاش می‌کنند تا آداب و رسوم خود را مطابق سلیقه و پسند آنان تغییر دهند و این به زیان میراث معنوی است و موجب ازبین رفتن آن می‌شود. از این‌رو در جایگاه یک راهنمای گردشگری، دلم نمی‌خواهد مردم با طبیعت زیبای قره‌کلیسا آشنا شوند و آن را از بین ببرند از سوی دیگر با ورود تعداد زیاد گردشگر به قره‌کلیسا و به بهانه آشنایی با مراسمی که هر سال تابستان، از سوی ارامنه در آنجا برگزار می‌شود موافق نیستم و فکر می‌کنم که مردم در درجه اول باید با فرهنگ گردشگری و آداب و شرایط ویژه هر مکان آشنا شوند.

احداث کارخانه سنگ‌شکن در چند متری شهر ساسانی جره کازرون

احداث کارخانه سنگ‌شکن در چند متری شهر ساسانی جره کازرون
در فاصله چند متری از یک شهر باستانی ساسانی در 150 کیلومتری کازرون که آتشکده و چارطاقی جره (یکی از چارطاقی های چهارگانه معروف «مهرنارسه» وزیر معروف دوران ساسانیان) را در خود دارد، یک کارخانه بزرگ سنگ شکن و تولید شن و ماسه ساخته شده است.	کارخانه سنگ شکن در شهر ساسانی جره
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ در فاصله چند متری شهر ساسانی جره در کازرون یک کارخانه سنگ‌شکن احداث شد.   محل احداث این کارخانه سنگ‌شکن در ضلع جنوبی آثار به جا مانده از یک شهر باستانی متعلق به دوره ساسانیان که مشهورترین بنای آن، چارطاقی جره است در شمال شرقی این محوطه باستانی، است. این کارخانه به تازگی ساخته شده و در حال حاضر علاوه بر تجهیز کارگاه و راه اندازی ماشین آلات، عملیات زیرسازی جهت دسترسی مناسب‌تر به آن نیز در دست اقدام است.   با توجه به ظرفیت این کارخانه و به پروژه های عمرانی بزرگ و نیمه بزرگی که در منطقه جره و بالاده در دست ساخت است، نمی توان تولیدات این کارخانه سنگ شکن را صرفاً برای تامین نیازهای محلی دانست چرا که به نظر می رسد حجم تولیدات شن و ماسه آن به مراتب بالا خواهد بود، همین مسئله نیز امکان تخریب این محوطه باستانی و استفاده از سنگ های موجود در آن را برای تولید شن و ماسه تقویت می کند.   در حال حاضر معدن سنگی که این کارخانه در حال برداشت سنگ از آن است، سنگ های رودخانه ای و حاشیه رودخانه در مجاورت محوطه باستانی و در 200متری چارطاقی جره است. بدون تردید برداشت سنگ از رودخانه جره در ضلع شرقی این محوطه باستانی، در نهیات به از بین رفتن آثار و بقایای کشف ناشده بازمانده از دوران ساسانیان در این محوطه خواهد شد.   نزد ساسانیان آب تقدس بالایی داشت، در اغلب مناطق و محوطه های تاریخی بامانده از این دوران ساخت و سازهای فراوانی برای استفاده بهینه از آب به دست آمده است، بی تردید در حاشیه های رودخانه جره که از این محوطه باستانی عبور می کند نیز در صورت انجام تحقیقات باستان شناسانه می توان شواهدی از این دست را پیدا کرد.   در موردی دیگر در کازرون نیز شهر تاریخی بیشاپور نیز که رودخانه تنگ چوگان از کنار ان عبور می کند زمانی که ماشین آلات راهسازی برای تسطیح سطح رودخانه مجاور شهر در حال فعالیت بودند بولدوزرها آثار باقی مانده از یک بند باستانی را به طور کلی از میان بردند.   تاکنون برداشت مستقیم سنگ از این محوطه باستانی جهت استفاده در کارخانه سنگ شکن و تولید شن و ماسه انجام نشده است اما بدون شک احداث این کارخانه در مجاورت این محوطه باستانی که بخش های زیادی از آثار آن سنگی است، می تواند در نهایت به خطری بزرگ برای این آثار بدل شود. تردیدی نیست اگر محافظت ها و تذکرات لازم در این باره بهصاحبان این کارخانه داده نوشد چندی دیگر آثار سنگی به جا مانده از این شهر در این کارخانه به شن و ماسه تبدیل خواهند شد.   چارطاقی جره که به دستور مهرنارسه وزیر معروف و خوش نام دوره ساسانی ساخته شده است با طول اضلاع 14.30، یکی از بزرگترین و سالم ترین چارطاقی های به جا مانده دوران ساسانیان است. این چارطاقی در شمال شرقی شهر باستانی مربع مستطیل شکلی بنا شده است.   علاوه بر برخی آثار سنگی به جا مانده در این محوطه باستانی، قسمتی از پایه دیواره بناهای شهر و همچنین تکه های فراوان سفال در گوشه کنار ان به وفور دیده می شود.   این محوطه باستانی بر فراز تپه ای واقع شده است و به جز ضلع شرقی که توسط رودخانه کاملاً مشخص و مجزا شده، در سه ضلع دیگر به اراضی مسطح و تپه های مجاور منتهی می شود. چارطاقی جره که نزد بومیان به چارطاقی بالاده معروف است در چهارکیلومتری شمال بالاده و در 50کیلومتری شرق کازرون قرار دارد.   آتشکده یا چارطاقی جره سالهاست بدون هرگونه حصار و حفاظت فیزیکی در بلندای تپه ای که بر فراز آن ساخته شده است رها شده، با این همه معماری این بنا چنان است که در طول این همه سالیان خود را از گزند بلایا سالم و سلامت گذرانده است، این چارطاقی دارای ابعادی به طول14.30 متر است و با سنگ­های تراش خورده و با نمایی محدب بنا نهاده شده است. وجود درگاه­های وسیع و شکل خاص سقف آن نیز از دیگر ویژگی­های خاص معماری آن محسوب می­شود.   ابعاد بزرگ این چارطاقی موجب آن شده است که هر بیننده ای بتواند هیبت آن را از فاصله چندکیلومتری بر فراز تپه­ای که بر آن بنا شده و در مجاورت رودخانه­ی جره به تماشا بنشیند.   بر اساس نوشته های دکتر رضا مرادی غیاث آبادی در کتاب "بناهای تقویمی و نجومی ایران" آتشکده ها و همینطور اتشکده جره صرفنظر از کاربرد چهارطاقی به عنوان آتشکده یا هر مورد دیگر، سازوکار خاص تقویمی و گاهشماری داشته‌اند

غاز کاوش در قبرستان 3 هزارساله‌ای که توسط یک راننده لودر کشف شد

غاز کاوش در قبرستان 3 هزارساله‌ای که توسط یک راننده لودر کشف شد
بر اساس اعتبارات سال 90 اداره کل میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد تابستان امسال کاوشهای باستان شناسی در گورستان دهنو یاسوج با قدمتی سه هزار ساله که سال گذشته به صورت اتفاقی و توسط راننده یک لودر در حین خاکبرداری در بیمارستان امام سجاد کشف شد، آغاز می‌شود.	اغاز کاوش در گورستان سه هزار ساله دهنو یاسوج
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ خرداد ماه سال گذشته در حین انجام خاک برداری در بیمارستان امام سجاد یاسوج راننده لودر متوجه وجود یک قبرستان باستانی در محل می شود، با ارائه گزارش به اداره سازمان میراث فرهنگی استان و حضور کارشناسان در این محل، قدمت این گورستان بالای سه هزار سال تخمین زده شد.   این قبرستان در ضلع شرقی شهر یاسوج و در محوطه بیمارستان امام سجاد(ع) این شهر کشف شده، در آن زمان رئیس وقت میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد گفته بود هنوز مشخص نشده که این قبرستان مربوط به چه دوره ای است اما در اینکه بیش از سه هزار سال قدمت دارد، هیچ شکی نیست.   بر اساس گفته مسئولان میراث استان قرار بود بلافاصله کاوشگران باستانی برای پژوهش در این خصوص به یاسوج رفته و نتایج نهایی را پس از کاوش اعلام کنند، با وجود گذشت 12 ماه از ان تاریخ تاکنون هیچ گونه اطلاع رسانی از اقدامات انجام گرفته بر روی این گورستان باستانی منتشر نشده است.   این گورستان تاریخی که در زمان به طور کامل زیر خاک رفته بود در هنگام خاکبرداری برای احداث ساختمانی جدید در بیمارستان به وسیله بیل لودر از زیر خاک بیرون امد، با این اتفاق تکه های زیادی استخوان انسان، نیزه شکسته و کوزه و اشیائی دیگر از این محل کشف شد.   رحیم دادی نژاد معاون حفظ و احیای اداره کل میراث فرهنگی استان در گفت و گو با ما در رابطه با اقدامات انجام گرفته در رابطه با این گورستان گفت:‌ گورستانی که سال گذشته در بیمارستان امام سجاد به صورت اتفاقی کشف شد بهار امسال در سومین همایش ملی ثبت میراث فرهنگی که در شهرکرد برگزار شد با نام گورستان تاریخی دهنو یاسوج در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت ملی رسید.   وی افزود: در اعتبارات امسال اداره کل میراث فرهنگی استان طرح کاوش این گورستان برای کسب اعتبار مطرح شد و اعتبارات لازم در این باره تخصیص داده شد، بر اساس برنامه دست کم تا دو ماه دیگر انجام کاوش های باستان شناسی در گورستان آغاز خواهد شد.   دادی نژاد با اشاره به اهمیت این گورستان باستانی گفت: گورستان دهنو دارای ارزش های تاریخی بسیاری است و پیش بینی می شود در فصل اول کاوش های باستان شناسی از این محوطه تاریخی ناشناخته آثار و داده های ارزشمندی به دست آید.   برخی کارشناسان بر این باورند وجود این گورستان باستانی نشان دهنده این است که جغرافیای کنونی که شهر یاسوج در ان بنا نهاده شده است یک سکونتگاه تاریخی و باستانی است چرا که این گورستان بزرگ بی تردید متعلق به سکونتگاهی بزرگ است.   بر اساس برخی اطلاعات باستان شناسی آثار و بقایای یک سکونتگاه باستانی در زیر منطقه "محمودآباد" شهر یاسوج در نزدیکی محل کشف این گورستان به دست امده است که احتمال آن می رود که گورستان دهنو متعلق به ساکنان آن باشد. از سویی دیگر وجود رودخانه بزرگ بشار در حد فاصل این گورستان و سکونتگاه باستانی محمودآباد، این گمانه را که گورستان دهنو متلق به سکونتگاهی در این سوی رودخانه باشد را نیز تقویت می کند.   پیش از این در سال 79 نیز گورستان تاریخی "لما" در دامنه های کوه دنا در 30 کیلومتری شهر یاسوج کشف شد که باستان شناسان قدمت آن را سه هزار و 500 سال براورد کرده اند. گورستان لما نیز در حین کار بولدوزرهای شرکت راهسازی کشف شد که این مسئله موجب تخریب چندین گور باستانی نیز شد

کشف تمدنی پنج‌هزار ساله توسط بولدوزرهای شرکت گاز

بولدوزرهای شرکت گاز مازندران، به هنگام کار در تپه "ترکام" ساری محوطه ای باستانی را کشف کردند که متعلق به عصر ماقبل تاریخ است.

بولدوزرهای شرکت گاز مازندران، به هنگام کار در تپه «ترکام» ساری محوطه‌ای باستانی را کشف کردند که متعلق به عصر ماقبل تاریخ است.

به گزارش شرق، آثار بدست آمده از این محوطه نشان می‌دهد که این مجموعه دست کم پنج هزار سال قدمت دارد.

آثار این محوطه که هنگام انجام پروژه خط لوله گاز دامغان به کیاسر و نکا از دل خاک بیرون آمده، شامل کوزه‌های سفالی، کوره‌ها و بناهای دیگر است.

علی ماهفروزی، مدیر پایگاه پژوهشی غارهای باستانی استان مازندران، درباره ارزش این محوطه باستانی می‌گوید: «پیش از این در نقاطی از زاگرس مرکزی آثار و محوطه‌هایی با این قدمت کشف شده بود اما این محوطه تنها نقطه مربوط به این عصر در نقاط کوهستانی شمال است. تحقیقات و کاوش‌های کنونی ما حاکی از آن است که این محل، محل‌استقرار طبقه بسیار بزرگ و با اهمیتی از دوران مس و سنگی است و این آثار مربوط به زندگی و تمدن آنهاست.»

او همچنین می‌گوید که گستردگی این محوطه باستانی در حدود سه هکتار است و بخش‌هایی از آن در حین اجرای پروژه خط لوله گاز تخریب شده است.

با اینکه این محوطه، دارای ارزش فراوانی ست اما تاکنون حفاظت خاصی از آن صورت نگرفته و این محوطه تنها تعیین حریم شده است.

هم اکنون اداره میراث فرهنگی استان مازندران و شرکت گاز در حال مذاکره برای تعیین وضعیت این محوطه باستانی هستند.

منبع: روزنامه شرق

افزایش سفر گردشگران عرب به مالزی

وزیر توریسم مالزی اعلام کرد که با وجود بروز مشکلات و تنش‌های سیاسی در کشورهای خاورمیانه، کارشناسان گردشگری این کشور همچنان پیش‌بینی می‌کنند که گردشگران عرب بیشتری روانه مالزی شوند.

گردشگران عرب در سواحل مالزی

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ  وزیر توریسم مالزی اعلام کرد به رغم بروز مشکلات جاری در کشورهای خاورمیانه مالزی همچنان پیش بینی می کند که توریست های عرب بیشتری امسال روانه مالزی شوند.   داتوک سری ین ین وزیر توریسم مالزی با اعلام این مطلب افزود:«هرچند که وزارت توریسم مالزی هیچ هدف از پیش تعیین شده ای را از نظر تعداد توریست هایی که ازکشورهای خاورمیانه می آیند تعریف نکرده است اما ما همچنان امیدواریم که امسال 320 هزار توریست بیشتر از این کشورها جذب کنیم.»   وی یادآور شد که  طی سال گذشته خبر از سفر 322 هزار توریست تنها ازکشورهای خاورمیانه داده اند که هر توریست درحدود 400 ریگنت مالزی طی مدت بازدید خود دراین کشور خرج کرده است.   وی همچنین یادآور شد که توریست های عرب اغلب نسبت به توریست های دیگر کشورها علاقمند به خرید بیشتر ، اقامت بیشترو هزینه بیشتر در مالزی هستند و تاکنون نیز طبق برآوردهای جاری توریست های عرب 2.36 میلیارد رینگنت در کشور خرج کرده اند.   وی اظهار امیدواری کرد که بازار همچنان رو به رشد باشد ویادآور شد که وزارت توریسم مالزی تلاش های گسترده وبرنامه های متعددی برای ارتقای فعالیت و حضور در بازارهای خاورمیانه صورت داده است که انجام تبلیغات و اگهی های تجاری در تلوزیون سی ان ان ، وب سایت ها و شبکه های تلوزیونی عربی از جمله این تلاش هاست.   وی تاکید کرد که صرف نظر از آگهی های رسانه ای وزارت توریسم مالزی دفترهای فعالی را نیز در دبی ، جده و ایران برای ارتقای سطح تولیدات توریستی خود ایجاد کرده است.   خانم وزیر توریسم مالزی همچنین فستیوال ویژه رمضان عرب در مالزی را نیز با موضوع:«برکات رمضان» که طی ماه رمضان در این کشور برگزار میشود، راه اندازی کرد.

انتالیای ترکیه

شهر آنتالیا در سال ۱۵۹ قبل از میلاد توسط آتالوس بنا نهاده شد. آتالوس نام این شهر را آنتالیا نامید. این شهر قبل از این که به دست عثمانی ها بیفتد تحت تصرف رومی ها، بیزانسی ها و سلجوقیان بوده است.

آنتالیا از کوه های توروس با پوششی از درختان کاج به سمت پایین جایی که دریای زلال و جوشان قرار گرفته امتداد می یابد و به خط ساحلی نامنظم خلیج منتهی می گردد.

این منطقه ی آفتابی در طول ۳۰۰ روز سال جهت فعالیت هایی از قبیل حمام آفتاب، شنا، موج سواری، اسکی روی آب و قایق رانی و کوهنوردی مورد استفاده قرار می گیرد. چنان چه در ماه های مارس و آوریل به آنتالیا سفر کنید می توانید صبح ها به اسکی کردن و عصرها در آب های گرم مدیترانه به شنا کردن بپردازید.

علاوه بر مناطق تاریخی مهم که در این منطقه قرار دارند، می توان از جنگل های کاج و باغات زیتون، مرکبات و نخل ها و در نهایت از مزارع موز و ادوکادو نیز نام برد.

در این شهر بلوارهای زیبا با درختان نخل و لنگرگاه ها خودنمایی می کنند. در بخش قدیمی و تماشایی آن منطقه کاله ایجی قرار دارد. بافت خاص منطقه که شامل خیابان های کم عرض و پیچ در پیچ بوده به همراه خانه های قدیمی که توسط دیوارهای قدیمی محصور شده ، بسیار جلب توجه می کنند.

گردش روزانه در آنتالیا

چه چیزی جذاب تر از مناطق رویائی و کوهستانی زیبا، با تنوع گیاهی بسیار زیبا و جلوه با شکوه دریا در این منطقه که اگر خرابه های تاریخی و باستانی باقی مانده از گذشته را نیز به این مناظر اضافه کنیم ارزش رفتن به یک گردش روزانه در این منطقه را دو چندان خواهد کرد.

در حومه شهر آنتالیا مناطقی وجود دارد که امکان گردش روزانه و مفرح را برای گردشگران فراهم می آورد. برای نمونه گردشگران می توانند از آبشارهای دودن که در ۱۴ کیلومتری شرقی شهر آنتالیا قرار دارند دیدن نمایند. در این منطقه این امکان برای آن ها وجود دارد که در پشت آبشار قدم بزنند. آبشارهای دودن در مسیر ساحلی لارا مستقیما به دریا سرازیر می شوند. از دیگر نمونه های دیدنی این مناطق می توان از آبشار کورشون لو و دریاچه نیلوفر که هر دو در ۱۸ کیلومتری آنتالیا قرار دارند با مناظر زیبا و باشکوهش نام برد.

ساحل ماسه ای لارا در حدود ۱۲ کیلومتری شرق آنتالیا قرار دارد. سواحل کنیا التی هم در نزدیکی آنتالیا و در غرب آن قرار دارد. از آن منطقه مناظر زیبای کوه های مقابل قابل رویت می باشد. کمی دورتر پارک ملیBeydoalari و ساحل توپ جام قرار دارد که از مناظر دیدنی دیگر این منطقه به شمار می آیند.

در این منطقه جزیره ی طبیعی و زیبای مسیحیان را نیز نباید فراموش کرد. در منتهی الیه شمالی پارک امکانات لازم جهت برپائی چادر و استفاده از مناظر مهیا می باشد. در صورتی که قصد دارید تا منطقه وسیعی از مناظر را در زیر پاهای خود تماشا کنید مجموعه امکانات تفریحی و رستوران های موجود در بالای تپه تون اکتپه گزینه خوبی برای شما خواهد بود.

شهرکSakli Kent در فاصله ۵۰ کیلومتری آنتالیا شهری است ایده آل برای ورزش های زمستانی. این شهر در قسمت شمالی منطقه ی باتلاق های کوهستانی باکیرلی و در ارتفاع حدود ۱۷۵۰-۱۹۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است.

در ماه های مارس و آوریل علاوه بر این که شما می توانید صبح هنگام در این ارتفاعات به ورزش مفرح اسکی بپردازند، این امکان را خواهید داشت تا غذای مورد دلخواه را که شاید خوراک ماهی باشد در این محل میل کنید. سپس در ارتفاعات پائین تر به ورزش موج سواری و شنا پرداخته و در صورت تمایل حمام آفتاب بگیرید. علاوه بر این شما می توانید قسمتی از وقت خود را به تماشای پارک حفاظت شده دوزلرچالی که در منطقه شمالی آنتالیا قرار دارد بگذرانید. هم چنین از نزدیک حیات وحش آن منطقه که شامل حیواناتی چون آهو و بزکوهی می باشد را تماشا کنید. البته از مشاهده دره ۱۱۵ متری گوور که بسیار هم زیبا است نیز نباید غافل شد.

یکی دیگر از مناطق دیدنی آنتالیا غار کارائین است که در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر آنتالیا و شرق کوه چان قرار دارد. این مکان متعلق به دوران پارینه سنگی است. غار کارائینی از جمله قدیمی ترین مکان های سکونت انسان ها در کشور ترکیه می باشد. این مکان دارای یک ورودی مجزا است که با نور خورشید روشن می شود که در ادامه به ۳ تالار به هم پیوسته منتهی می گردد. در داخل موزه ی کوچکی که در کنار درب ورودی این غار قرار دارد برخی از آثار باستانی که قدمت آن ها به 160000 سال قبل از میلاد مسیح می رسد وجود دارد.

محوطه تاریخی نقش رستم

نقش رستم یکی از مهم ترین و زیباترین آثار باستانی سرزمین پارس است. این مجموعه در حدود 5/2 کیلومتری تخت جمشید، در کوه حاجی آباد (نقش رستم)، باقی مانده است. در نقش رستم آثار سه دوره مشخص دیده می شود:

1. آثار دوره ایلامی از 600 تا 2000 ق.م

2. آثار دوره هخامنشی از 600 تا 330 ق.م

3. دوران ساسانی از سال 224 تا 651 م.

کتیبه ای نیز از دوران معاصر ( حدود 100 سال پیش ) وجود دارد.

آثار ایلامیان

از دوره ایلامیان نقش برجسته محو شده ای در نقش رستم (نقش هفتم از سمت راست) وجود دارد که در دوره ساسانی روی آن نقش دیگری از بهرام دوم ساسانی نـَقر ( حک ) شد. این نقش محو شده از دو خدا تشکیل شده که روی مارهایی نشسته اند و لباس های چین دار به تن دارند. این نقش متعلق به دو مرحله است یکی همزمان با نقش کورانگون در ممسنی و دیگری در دوره ایلامی جدید یعنی هزاره اول پیش از میلاد.

آثار هخامنشی

در نقش رستم آرامگاه ها و معبد آناهیتا از دوره هخامنشیان به جای مانده است.

آرامگاه های هخامنشی

آرامگاه پادشاهان هخامنشی از سمت راست به شرح زیر است:

- آرامگاه خشایارشاه ( 0445-486 ق.)

- آرامگاه داریوش (486-522 ق . م)

- اردشیر اول (424-465 ق . م)

داریوش دوم (405-424 ق . م)

پهنای هر یک از آرامگاه ها 19 و درازی آنها 93/22 متر است و تقریباً در ارتفاع 26 متری قله کوه قرار دارند.

فضای خارجی آرامگاه ها که عموماً مشابه هم هستند ، دارای مشخصات زیر است:

نقش برجسته پادشاه که کمانی در دست دارد، در بالای سکو مشهود است؛ این کمان نشانه قدرت است. در برابر پادشاه، نقش اهورامزدا دیده می شود. در این نقش برجسته دو آتشدان تصویر شده اند که آتش مقدس در آنها در حال سوختن است. در گوشه سمت راست بالای تصویر، نقش ماه مشاهده می شود که ناپایداری جهان را نشان می دهد.

در پایین سکو، نمایندگان ملل تابعه، تخت شاهی را با دستان خود نگه داشته اند.

ستون هایی نیز دیده می شود که سر ستون آنها، دارای گاو دو سر مانند سر ستون های تخت جمشید است. تعدادی شیر غـّران در پایین نقش ها دیده می شود که با یک دسته نیلوفر آبی (لوتوس) تزیین شده است.

درِ ورودی آرامگاه ها به شکل مربع است. این درها در دوران باستان قفل می شدند. برای این کار دو قطعه سنگ بزرگ در پشت آنها قرار می گرفت و به این وسیله مهر می شد. شکل آرامگاه ها نیز مشابه است. تنها تفاوت آرامگاه داریوش کبیر در کتیبه های میخی و آرامی آن است . در این کتیبه ، داریوش، اهورامزدا را ستایش می کند و فتوحات خود را بر می شمارد و از اندیشه های خود سخن می گوید.

راهروی داخل آرامگاه داریوش کبیر به درازای 72/18 و پهنای 70/3 متر است. در این آرامگاه نـُه تابوت سنگی وجود دارد که در یک ردیف در سنگ کنده شده و به داریوش کبیر، ملکه و سایر بستگان او تعلق دارد. درازا، ژرفا و پهنای این تابوت ها 10/2 × 05/1× 05/1 متر و ضخامت ( سنگ ) هر یک 5/17 سانتیمتر است. سرپوش هر یک از تابوت ها را قطعه سنگ بزرگی تشکیل می دهد.

کعبه زرتشت

در برابر کوه نقش رستم، در قسمتی گود، ساختمان مکعب بسیار زیبایی قرار داد که آن را کعبه زرتشت، پیامبر ایران باستان می نامند.این ساختمان بسیار هنرمندانه از قطعات بزرگ سنگ، بنا شده است. مهارت و دقتی که در برش و حجاری سنگ های حجیم سفید و سیاه به کار رفته است، استادی هنرمندان و سبک معماری دوران هخامنشی را به خوبی نشان می دهد. یک ردیف پلکان در جلوی این بنا وجود داشت. از میان این 30 پله، پله های بالایی توسط افراد ناآگاه تخریب شده است. در بالای ساختمان کعبه زرتشت، اتاقی در اندازه 5/2×5/2 متر وجود دارد که نظریات مختلفی توسط سیاحان، مورخان و ... درباره آن ابراز شده است. برخی از مورخان ذکر کرده اند؛ کتاب اوستا که بر دوازده هزار پوست گاو نوشته شده بود، در این اتاق نگاهداری می شد. گروهی دیگر بر این باورند که این اتاق آرامگاه بردیا، پسر کورش بود که به وسیله برادرش کمبوجیه کشته شد. تنی چند از مستشرقان بر این عقیده اند که آتش مقدس در این اتاق نگاهداری می شد. اخیراً نیز اظهار شده است که این بنا رصد خانه بود. در دوران ساسانی در این اتاق اسناد بسیار مهم دولتی نگاهداری می شد. کتیبه ای ساسانی به سه زبان پارسی میانه ( پهلوی ساسانی ) ،  پهلوی پارتی ، و یونانی در اطراف این ساختمان هخامنشی حک شده است. بحث اصلی این کتیبه ها، وقایع تاریخی دوران شاپور اول در جریان جنگ ایران و روم است که در آن "والرین" ، امپراتور روم شکست خورد و در 262 م. در بیشابور زندانی شد.

کتیبه دیگر در زیر کتیبه شاپور اول و به زبان پهلوی اشکانی و 19 سطر، به دستور کرتیر موبد موبدان نقش شده است. کرتیر ضمن معرفی خود و القابش به شرح خدماتی که در راه دین زرتشت انجام داده ، پرداخته و از رسیدنش به جایگاه موبد بزرگ و دادور تمام کشور و سرپرستی معبد آناهیتا سخن رانده است.

آثار ساسانی نقش رستم

آثار دوره ساسانیان در نقش رستم شامل نقش برجسته های چندگانه است. این آثار عبارت اند از:

نخستین نقش

روبه روی نقش رستم، در برابر پلکان ورودی، قسمتی وجود دارد که در دوره ساسانی حجاری شد اما نقوشی بر روی آن حک نشده است. درازی این محل 10 متر و ارتفاع آن 5 متر است و حدود دو متر بالاتر از سطح فعلی حجاری شده است. به نظر می رسد که این اثر متعلق به اواخر دوره ساسانی باشد که قصد داشتند حوادث مهم دوره ساسانی را بر آن نقش کنند. عمق این فضا نسبت به سایر آثار ساسانی بیشتر است و تردیدی وجود ندارد که حفاظت بیشتر از این طرح مد نظر بوده است.

در قسمتی از این فضا کتیبه ای 20 سطری حک شده که مالک زمین های کشاورزی اطراف نقش رستم، و نحوه تقسیم آب را در آن مشخص کرده است. این کتیبه به زبان فارسی و بسیار جدید و فاقد ارزش تاریخی است.

دومین نقش

پس از اولین حجاری، در سمت غرب، دومین نقش ، تاجگذاری نرسی (340 – 294 م ) را نشان می دهد.

در این نقش نرسی حلقه قدرت را از دست آناهیتا ( یکی از خدایان ) دریافت می کند. نرسی در این نقش تاجِ گوی مانندی دارد که بالاتر از تاج آناهیتا است. این امر شأن و عظمت نرسی را نشان می دهد. نرسی بالا پوشی روی شلوار چین دار خود پوشیده و زینت آلات، تاج، لباس و... وی در حجاری دارای ارزش هنری بسیار بالایی است.

پشت سر پادشاه، وزیر اعظم ایستاده و انگشت سبابه دست راست خود را به رسم آن دوران، برای احترام در برابر پادشاه نگاه داشته است. آناهیتا به صورت زنی در سمت راست حجاری شده که دارای لباس بلند تا کمربند و گردن بند مروارید است. موهای مجعد او بر فراز تاج قرار دارد.بین نرسی و آناهیتا کودکی ایستاده که احتمال دارد ولیعهد یعنی هرمز دوم باشد. نقش صورت این کودک آسیب دیده است.

سومین نقش

در این نقش برجسته بهرام دوم (298 – 276 م ) در حال نبرد است و سوار بر اسب، چهار نعل با نیزه به سوی دشمن حمله می کند. نیزه دشمن شکسته است. پارچه زین ( برگستوان ) اسب با لگام در اطراف گردن اسب جمع شده و یک تیردان بلند نیز نزدیک پای راست شاه بسته شده است. اسب بهرام یک سرباز رومی را که در صحنه جنگ به خاک افتاده، با پا لگدکوب می کند.

این نقش دو صحنه را مجسم می کند که با خطی برجسته از هم تمیز داده می شود. پشت سر بهرام یک سرباز ایرانی پرچمی را به اهتراز در آورده است. یک قطعه چوب به صورت افقی در بالای پرچم قرار دارد و به وسیله سه گوی، یکی در وسط و دو گوی دیگر در انتهای چوب مشاهده می شود. دو قطعه پارچه ابریشمی از قسمت فوقانی پرچم آویزان است. این نشان، فرمان حمله بود.

چهارمین نقش

این نقش، شاپور اول را نشان می دهد که والرین امپراتور روم را شکست داده است. این پیروزی در سال 263 م  رخ داد.

از لحاظ هنری این نقش زیباترین نقش دوره ساسانی « نقش رستم » است. در این نقش برجسته « سیریادیس » که یک پناهنده رومی است، عنوان امپراتوری را از طرف شاپور دریافت می کند. امپراتور والرین دست ها را برای پوزش در برابر شاپور بالا نگه داشته و در برابر وی زانو زده است. شکوه وی با لباس ، زینت آلات، افسار و زین اسب، گردن بند، دست بند و تاج شاهی و آرایش موهای وی که حالت غرور آن مشخص است، نشانگر مهارت حجاران ساسانی است.

در پشت سرشاپور، کرتیر حضور دارد که انگشت دست وی به حالت احترام نشان داده شده است. پشت سر شاپور کتیبه ای نـَقر( حک )  شده که ادامه کتیبه کعبه زرتشت است.

پنجمین نقش

زیر آرامگاه اردشیر اول دو نقش وجود دارد: نقش بالایی، آذر نرسه یا شاپور ذوالاکتاف ، تقریباً محو شده است. نقش زیرین ، هرمز دوم است و صحنه پیروزی این پادشاه را بر دشمن نشان می دهد.

در این نقش برجسته ، هرمز دوم با اسب ، چهار نعل بر دشمن خود که رومی است، تاخته و اسب او را سرنگون کرده است. در این نقش ، دشمن رومی دارای ریشی بریده است و کلاهخود بر سر دارد.

تیردان بندی در کنار پای راست پادشاه دیده می شود و اسب وی به نحو جالبی با زینت آلات پشمی تزیین شده و گره خورده است. پشت سر پادشاه یک شاهزاده ساسانی یا یکی از بزرگان حضور دارد که پرچم ساسانی را به اهتزاز در آورده است

ششمین نقش

زیر آرامگاه داریوش دوم و رو به روی کعبه زرتشت، نقشی احتمالاً از شاپور دوم (379 - 309 م)  وجود دارد. در این نقش ، سواری که دارای تاج است، نیزه خود را بر گردن دشمن فرو کرده و هر دو ، زره به تن دارند.

هفتمین نقش

این نقش به دو دوره متفاوت تعلق دارد؛ یکی دوره ایلامی مربوط به 700 سال پیش و دیگر نقش بهرام دوم (294 -274م) که روی نقش ایلامی حک شده است.

در این نقش پادشاه در حالی که شمشیری را به نشانه قدرت با دو دست گرفته، در میان اعضای خانواده سلطنتی ایستاده است. تاج پادشاه با بال عقاب به نشانه رب النوع ( خدای ) پیروزی تزیین شده است. در سمت چپ بهرام دوم، چهره ی سه شخصیت در حالی که به بهرام می نگرند، نقش شده است. نخستین فرد از سمت راست یک شاهزاده است و دو نقش دیگر کلاه هایی با سر گاو و پلنگ دارند که احتمال دارد ملکه و شاهزادگان باشند. برخی اظهار نظر کرده اند که این نقش، نقش آناهیتا است. سمت راست پادشاه بزرگانی حضور دارند که انگشت دست خود را در برابر پادشاه به حالت احترام نگاه داشته اند.

هشتمین نقش

در این نقش، تاجگذاری اردشیر بابکان (239-224 م ) تصویر شده است. در این جا اردشیر و اهورامزدا بر دو اسب کوچک سوارند و اردشیر در حال گرفتن حلقه قدرت یا اورنگ پادشاهی از اهورامزدا است و اردوان پنجم پادشاه اشکانی را زیر پای اسب خود لگدکوب می کند. اهورامزدا نیز اهریمن را که دو مار از پیشانی او بیرون آمده، لگدکوب می کند. در این نقش ، اردشیر با اهورامزدا، برابر است. روی سینه های اسب اردشیر بابکان و اهورامزدا ، دو کتیبه ، هر یک به سه زبان یونانی، پهلوی اشکانی و ساسانی حک شده است. ترجمه ی متن فارسی میانه که بر سینه اسب اردشیر حک شده چنین است: «این است پیکر مزداپرست، خداوندگار اردشیر، شاهان شاه ایران که چهر از ایزدان دارد، فرزند خدایگان پاپک شاه». متنی که بر سینه ی اسب اهورامزدا حجاری شده، به فارسی چنین ترجمه می شود: « این پیکر از ایزد اهورامزدا است». پشت سر شاه یکی از سرداران بزرگ ایران به صورت نیم رخ با نشان غنچه گل روی کلاهش در حالی که با دست راست مگس پرانی را بالای سر اردشیر گرفته، به طرز با شکوهی حجاری شده است.

استودان ها ( محل نگهداری استخوان های بزرگان )

دو چهار طاقی کوچک که از سنگ کوه بر کنار راه تراشیده شده است، قبلاً به عنوان آتشدان شناخته می شد. امروزه نظر بر این است که این دو جایگاه "استودان" یا محل نگهداری استخوان های پاک شده ی دو تن از بزرگان ساسانی بود.

علاوه بر این در دامنه پایین کوهستان حفره های مکعب شکلی در سینه ی کوه تعبیه شده است که اصلاً برای نهادن استخوان مردگان شکل گرفته بود. برخی از این استودان ها دارای کتیبه هستند و همگی به قرن هفتم و هشتم میلادی تعلق دارند.

محوطه تاریخی نقش رجب

در مسیر تخت جمشید به سوی آباده و اصفهان، در حدود دو کیلومتری تخت جمشید، در دامنه ی کوه رحمت ، نقوشی از اردشیر بابکان و شاپور اول حجاری شده که به دلیل شهرت محل به « نقش رجب » ، چنین نام گرفته است. مرحوم « فرصت الدوله شیرازی » در کتاب آثار عجم نوشته است که آن را نقش قهرمانان نیز می خوانند. آثار نقش رجب شامل چهار نقش برجسته است: در تصویر روبه رو اردشیر بابکان مجسم شده است که حلقه سلطنت را از اهورامزدا می گیرد. جلوی آنها نقش بهرام نوه اردشیر و ایزد بهرام به صورت هرکول دیده می شود. پشت سر اهورامزدا نقش دو بانو در حال احترام حجاری شده که احتمالاً ملکه اردشیر و ندیمه اش هستند. یکی از بزرگان در پشت سر اردشیر با مگس پران همراه شاهزاده شاپور ولیعهد اردشیر به حال کُرنش ایستاده اند. تصویر دیگر کمی عقب تر از این نقش کنده شده و نیم تنه ی " کرتیر" موبد معروف و مقتدر اوایل دوره ساسانی و کنار او یک کتیبه مفصل پهلوی از او دیده می شود. کتیبه ای هم در این نقش وجود دارد که قسمت هایی از آن محو شده اما آنچه خواندنی بود، این چنین است: «آیین زرتشت از بین رفته بود من که شاهنشاهم آن را از نو برقرار نمودم». دو نقش برجسته ی دیگر به شاپور اول فرزند اردشیر بابکان تعلق دارد. نقش سمت راست مظهر اهورامزدا را سوار بر اسب نشان می دهد که حلقه شهریاری را به شاپور که او هم سواره است، می بخشد. نقش سمت چپ ، شاپور را سوار بر اسب همراه نه نفر از فرزندان و بزرگان کشور که همه پیاده و پشت سر او هستند، نشان می دهد. علامت شاهزادگان و خاندان های بزرگ بر کلاه های چند نفرشان نمودار است.

نقش رجب

در سه کیلومتری شمال تخت جمشید، جانب راست جاده شوسه که به سوی اصفهان می‏رود، فضای کوچک عقب رفتگی در کوهستان وجود دارد که در آنجا، نقوشی از اردشیر بابکان و شاپور اول حجاری کرده، و این محل را نقش رجب می‏خوانند. علت این نام جز شهرت محلی عجالتاً دلیلی ندارد؛ مرحوم فرصت الدوله در کتاب آثار عجم نوشته است که آن را نقش قهرمان هم خوانده‏اند.

آثار نقش رجب شامل سه نقش برجسته است: سمت روبه‏رو نقش برجسته اردشیر بابکان را نشان می‏دهد که نماد سلطنت را از مظهر اهورامزدا می‏گیرد؛ در وسط آنها نقش دو طفل دیده می‏شود که یکی ظاهراً ولیعهد و دیگری حامل گُرز شهریاری است. پشت سر اهورامزدا، نقش دو بانو در حال احترام نموده شده، پشت سر اردشیر خواجه سرایی‏مگس پران به دست قرار دارد و شخصیت عالیقدرتری نیز، به حال کرنش ایستاده است. کمی عقب‏تر، خارج از هشت نقش مزبور، تصویر کرتیر، موبد معروف و مقتدر دوران شاهنشاهان اول ساسانی به حال احترام با نبشته مفصل پهلوی به نظر می‏رسد؛ نبشته پهلوی آسیب دیده‏ای هم در نزدیک نقش اردشیر نقر نموده‏اند که مضمون ترجمه قسمت خوانای آن، چنین است: «آیین زردشت از بین رفته بود من که شاهنشاهم آن را از نو برقرار نمودم». دو نقش برجسته دیگر، تصویر شاپور اول، فرزند اردشیر بابکان را می‏نماید: نقش جانب راست، مظهر اهورامزدا را سوار بر اسب نشان می‏دهد که حلقه شهریاری را به شاپور سوار بر اسب می‏بخشد. در نقش جانبِ چپ، شاپور سوار بر اسب است و 9 نفر از بزرگان کشور پشت سر وی ایستاده‏اند که علامت خاندانهای بزرگ و اسپهبدان بر کلاههای چند نفرشان هویداست. آثار نقش رجب در تاریخ 24 شهریور 1310 خورشیدی ذیل شماره 22 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

دژ الموت

قلعه الموت در شمال شرقی روستای گازرخان(قصر خان) و بر فراز صخره ای به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا که بلندی صخره از زمین‌های پیرامون خود 200 متر و گسترده دژ 20000 متر مربع می‌باشد قرار دارد. این کوه از نرمه گردن (میان نرمه‌لات و گرمارود) شروع شده و به طرف مغرب ادامه پیدا کرده است. صخره‌های پیرامون قلعه که رنگ سرخ و خاکستری دارند، در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده‌اند. پیرامون دژ از هر چهار سو پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی است که کوه هودکان با فاصله‌ای نسبتاً زیاد بر آن مشرف است. . این قلعه یکی از جاذبه‌های گردشگری استان قزوین محسوب می‌شود.

محتویات [نهفتن] ۱ حاکمیت قلعه ۲ معماری قلعه ۳ تخریب قلعه ۴ حسن صباح ۵ منابع

حاکمیت قلعه

حمدالله مستوفی دربارهٔ این قلعه گفته است که این بنا به دست «داعی الحق حسن بن زید الباقر» بنا شده است.

حسن صباح در سال ۴۸۶ هجری قمری این قلعه را تصرف کرد که اکنون به نام قلعهٔ حسن صباح نیز نامیده می‌شود.

معماری قلعه

قلعه الموت را مردم محل «قلعه حسن» می‌نامند. این قلعه از دو بخش غربی و شرقی تشکیل شده است. هر بخش، به دو بخش: قلعه پایین و قلعه بالا تقسیم شده است که در اصطلاح محلی، آنها را «جورقلا» و «پیازقلا» می‌نامند. طول قلعه حدود یک صد و بیست متر و عرض آن در نقاط مختلف بین ده تا سی و پنج متر متغیر است. دیوار شرقی قلعه بالا یا قلعه بزرگ که از سنگ و ملاط گچ ساخته شده است، کم‌تر از سایر قسمت‌ها آسیب دیده است. طول آن حدود ده متر و ارتفاع آن بین چهار تا پنج متر است. در طرف جنوب، در داخل صخره اتاقی کنده شده که محل نگهبانی بوده است. در جانب شرقی این اتاق، دیواری به ارتفاع دو متر وجود دارد که پی آن در سنگ کنده شده و پشت کار آن نیز از سنگ گچ بنا شده است و نمای آن از آخر می‌باشد. در جانب شمال غربی قلعه بالا نیز دو اتاق در داخل سنگ کوه کنده‌اند.

در اتاق اول، چاله آب کوچکی قرار دارد که اگر آب آن را کاملاً تخلیله بکنند، دوباره آبدار می‌شود. احتمال می‌دهند که این چاله با حوض جنوبی ارتباط داشته باشد. در پای این اتاق، دیوار شمالی قلعه به طول دوازده متر و پهنای یک متر قرار دارد که از سطح قلعه پایین‌تر واقع شده است و پرتگاه مخوفی دارد. در جانب جنوب غربی این قسمت قلعه، حوضی به طول هشت متر و عرض پنج متر در سنگ کنده‌اند که هنوز هم بر اثر بارندگی‌های زمستان و بهار پر از آب می‌شود. در کنج جنوب غربی این حوض، درخت تاک کهن‌سالی که هم‌چنان سبز و شاداب است، جلب توجه می‌کند. اهالی محل معتقدند که آن را «حسن صباح» کاشته است.

این قسمت از قلعه، به احتمال زیاد، همان محلی است که حسن صباح مدت سی و پنج سال در آن اقامت داشته و پیروان خود را رهبری می‌نموده است. در جانب شرقی قلعه، پاسداران قلعه و افراد خانواده‌های آنها ساکن بوده‌اند در حال حاضر، آثار کمی از دیوار جنوبی این قسمت باقی مانده است. در جانب شمال این دیواره، ده آخور برای چارپایان، در داخل سنگ کوه‌کنده شده است. گذشته از آثار دیوار جنوبی، دیوار غربی این قسمت به ارتفاع دو متر هم چنان پابرجاست؛ ولی از دیوار شرقی اثری دیده نمی‌شود. در این سمت، سه آب انبار کوچک در دل سنگ کنده‌اند و چند اتاق نیز در سنگ ساخته شده که در حال حاضر ویران شده‌اند. بین دو قسمت قلعه؛ یعنی قلعه بالا و پایین، میدانگاهی قرار دارد که بر گرداگرد آن، دیواری محوطه قلعه را به دو قسمت تقسیم کرده است. در حال حاضر، در میان میدان آثار فراوانی به صورت توده‌های سنگ وخاک مشاهده می‌شود که بی‌شک باقی مانده بناها و ساختمان‌های فراوانی است که در این محل وجود داشته و ویران گشته‌اند.

به‌طور کلی باید گفت، قلعه‌الموت که دو قلعه بالا و پایین را در بر می‌گیرد، به صورت بنای سترگی بر فراز صخره‌ای سنگی بنا شده و دیوارهای چهارگانه آن به تبعیت از شکل و وضع صخره‌ها ساخته شده‌اند؛ از این رو عرض آن به‌خصوص در قسمت‌های مختلف فرق می‌کند. از برج‌های قلعه، سه برج گوشه‌های شمالی و جنوبی و شرقی هم‌چنان برپای‌اند و برج گوشه شرقی آن سالم‌تر است. دروازه و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی قرار دارد. مدخل راه منتهی به دروازه، از پای برج شرقی است و چند متر پایین‌تر از آن واقع شده است. در این محل، تونلی به موازات ضلع جنوب شرقی قلعه به طول شش متر و عرض دو متر و ارتفاع دو متر در دل‌سنگ‌های کوه کنده شده است. با گذشتن از این تونل، برج جنوبی قلعه و دیوار جنوب غربی آن، که روی شیب تخته سنگ ساخته شده است، نمایان می‌گردد.

این دیوار بر دشت وسیع گازرخان که در جنوب قلعه قرار دارد، مشرف است؛ به نحوی که دره الموت رود از آن دیده می‌شود. راه ورود به قلعه با گذشتن از کنار برج شرقی و پای ضلع جنوب شرقی، به طرف برج شمالی می‌رود. از آنجا که راه ورود آن در امتداد دیوار، میان دو برج شمالی و شرقی، واقع شده است استحکامات این قسمت، از سایر قسمت‌ها مفصل‌تر است و آثار برج‌های کوچک‌تری در فاصله دو برج مزبور دیده می‌شود. دیوارهای اطراف قلعه و برج‌ها، در همه جا، دارای یک دیوار پشت‌بندی است که هشت متر ارتفاع دارد و به موازات دیوار اصلی بنا شده است و ضخامت آن به دو متر می‌رسد. از آنجا که در تمام طول سال، گروه زیادی در قلعه سکونت داشته و به آب بسیار نیاز داشته‌اند؛ سازندگان قلعه با هنرمندی خاصی اقدام به ساخت آب انبارهایی کرده‌اند و به کمک آب‌روهایی که در دل سنگ کنده‌اند، از فاصله دور، آب را بر این آب انبارها سوار می‌نموده‌اند.

در پای کوه‌الموت، در گوشه شمال شرقی، غار کوچکی که از آب رو مجرا‌های قلعه بوده، دیده می‌شود. آب قلعه از چشمه «کلدر» که در دامنه کوه شمال قلعه قرار دارد، تأمین می‌شده است. مصالح قسمت‌های مختلف قلعه، سنگ (از سنگ کوه‌های اطراف)، ملات‌گچ، آجر، کاشی و تنپوشه هایی سفالی به قطر ۱۰ سانتی‌متر است. آجرهای بنا که مربع شکل و به ضلع بیست و یک سانتی‌متر و ضخامت پنج سانتی‌مترند، در روکار بنا به کار برده شده‌اند. در ساختمان دیوارها، برای نگهداری دیوارها و متصل کردن قسمت‌های جلو برج‌ها به قسمت‌های عقب، در داخل کار، کلاف‌های چوبی به‌طور افقی به کار برده‌اند. از جمله قطعات کوچک کاشی که در ویرانه‌های قلعه به دست آمده، قطعه‌ای است به رنگ آبی آسمانی با نقش صورت آدمی که قسمتی از چشم و ابرو و بینی آن کاملاً واضح است. امروزه در دامنه جنوبی کوه هودکان که در شمال کوه قلعه‌الموت واقع شده است، خرابه‌های بسیاری دیده می‌شود که نشان می‌دهد روزگاری بر جای این خرابه‌ها، ساختمان‌های بسیاری وجود داشته است.

در حال حاضر، اهالی محل خرابه‌های این محوطه را دیلمان‌ده، اغوزبن، خرازرو و زهیرکلفی می‌نامند. همچنین در سمت غرب قلعه، قبرستانی قدیمی معروف به «اسبه کله چال» وجود دارد که در بالای تپه مجاور آن، بقایای چند کوره آجرپزی نمایان است. در قله کوه هودکان نیز پیه‌سوزهای سفالین کهن به دست آمده است. سال بنای قلعه‌الموت در کتاب نزهه‌القلوب حمدالله مستوفی، دویست و چهل و شش ه - .ق ذکر شده که هم‌زمان با خلافت المتوکل خلیفه عباسی می‌باشد.

تخریب قلعه

این قلعه در شوال ۶۵۴ هجری قمری به‌دستور هلاکو به آتش کشیده و ویران شد و از آن پس به‌عنوان تبعیدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حکومت شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶ هجری قمری قلعه کالبدی سالم داشته است.

متاسفانه حفاری‌هایی که در دورهٔ قاجار برای یافتن گنج در قلعهٔ الموت انجام شده، سبب ویرانی آن شده‌است.