آغاز ساخت تاجمحل سال ۱۶۳۲م (۱۰۴۲ ش) بوده و در سال ۱۶۴۷م (۱۰۵۷ ش) تکمیل شده است.
احمد لاهوری و برادرش استاد حمید لاهوری(سده یازدهم هجری) سرمعماران ایرانی سازنده تاج محل در هندوستان بودهاند.در برخی متون نیز از عیسی خان شیرازی و امانت خان شیرازی طغرانویس، که هر دو ایرانی بودهاند نام برده شدهاست، که گویا خوشنویسی کتیبههای در و دیوارهای تاجمحل به امانت خان واگذار شدهبودهاست.
تاج محل بنایی مُجَلَّل و رمز عشق ابدیست که سه قرن و نیم از عمر آن میگذرد. اخلاص به عشقی رومانتیک، از دوران بسیار دور همچون: «لیلی و مجنون»، «رومئو و ژولیت» و یا «بختالنصر» که باغهای معلق بابل، یکی از عجایب هفتگانه را به نشان وفاداری برای همسرش ساخت، تاج محل نیز یکی از عجایب هفتگانه جدید دنیاست، تاج محل آرامگاه «ارجمند بانو بیگم» ملقب به ممتازمحل همسر محبوب «شاهجهان» پنجمین پادشاه گورکانی یا مغولی هند بود. این بنا به دستور شاهجهان برای نشان دادن عمق علاقه و عشق خود به ممتاز محل ساخته شده است. داستان بنای این مجموعه عمارات مجلل که در وسط آن گنبد تاج محل چون نگینی میدرخشد، بر ارزش تاریخی این شاهکار هنری افزوده است. تاج محل، در واقع، باشکوهترین هدیه یک شاه به همسر از دست رفتهاش است و پایههای آن بر عشق وافر شاهجهان گورکانی به ممتاز محل ایرانی تبار استوار است. شاید اگر در سال ١٦٠٧ میلادی «شاهزاده خرم»، که بعداً با نام «شاه جهان» شناخته شد، «ارجمند بانو بیگم» را، که بعداً به «ممتازمحل» ملقب شد، نمیدید، امروز از تاج محل خبری نبود...
ارجمند
بانو دختر یکی از اشراف ایرانی با نام عبدالحسن آصف خان و متولد شهر آگرای
هند بود. خواهر آصف خان یا عمه ارجمند بانو، نور جهان همسر محبوب و پرنفوذ
جهانگیر شاه، پدر شاهزاده خرم بود. نور جهان همراه برادرش آصف خان در
سیاست و دولتداری نقش بارزی داشت.
شاهزاده
خرم که در آتش عشق ارجمند بانو می سوخت، بنا به ضوابط سلطنتی با دو زن
دیگر ازدواج کرد که اولی از بستگان دربار صفوی ایران بود. خرم پس از پنج
سال انتظار به وصلت ارجمند بانو رسید.
او
پس از مراسم عروسی اعلام کرد که عروس تازه از سایر زنان دربار برتر و
"ممتازمحل" است. ازآن به بعد ارجمند بانو با همین نام و پسوند "بیگم" خطاب
میشد. به نوشته یک تاریخنگار دربار گورکانی هند که با نام "قزوینی" از او
یاد میشود، پیوند شاهزاده با دو همسر دیگرش تنها حکم زناشویی معمولی را
داشت و "خرم" هیچ زن دیگری را شایسته آن محبت و شیفتگی که نثار ممتاز محل
میکرد، نمیدانست. سال ١٦٢٨ شاهزاده خرم بر تخت طاووس هند نشست و به
"شاهجهان" ملقب شد. ممتاز محل نمیخواست به مانند عمه قدرتمندش در امور
اداری و سیاسی دستی داشته باشد. در عوض فهرست نامهای زنان بیوه و کودکان
یتیم را ترتیب میداد و از شوهرش میخواست که به نیازهای آنها رسیدگی کند و
برای خانوادههای بینوا نفقه تعیین میکرد. او نیز مانند شاهجهان به هنر
معماری علاقه داشت و در ساماندهی یک باغ کرانه رود یامونا در شهر آگرا،
جایی که سرانجام محل آخرت او شد، نقش داشت.
درگذشت ممتاز محل و وصیت او
شاه
جهان و ممتازمحل در سال ۱۶۱۲ ازدواج کردند و ۱۸ سال با یکدیگر زندگی کردند
و ثمره این ازدواج ۱۴ فرزند بود که هفت تن زنده ماندند و بزرگ شدند. ممتاز
محل همسر دوم شاهجهان بود که در ۱۷ جون ۱۶۳۱ میلادی در هنگام تولد
چهاردهمین فرزندش جان باخت.
در
یکی از حملههای جنگی، شاهجهان ممتاز محل را که بسیار دوست میداشت همراه
برده بود. او باردار و در ماههای آخر بارداری بود. این نوزاد چهاردهمین
فرزندی بود که ممتازمحل بهدنیا آورد و دختر بود که نامش را «گوهرهبیگم»
گذاشتند. اما ممتازمحل در اثر وضع حمل جان باخت. هنگام درگذشت «ممتاز محل»
۳۹ سال بیش نداشت او از شوهرش درخواست کرد که پس از وی زنی نگیرد و برای او
آرامگاهی بسازد که بدان نام وی جاوید بماند.
مرگ
ناگهانی «ممتاز محل» پادشاه را دچار غم و اندوه ساخت. شاه داغدیده پس از
تفکر و تدبر بنا به وصیت او تصمیم گرفت بنائی بر مزار محبوبش بسازد تا
شاهدی بر عشقش باشد، از اینرو طراحان، مهندسان و استادکاران را از گوشه و
کنار دنیا گرد آورد تا آرامگاهی را بسازند که آخرین دستاورد معماری گورکانی
گردد.
به
نوشته تاریخنگاران، شاهجهان در پی درگذشت محبوبترین همراه زندگیاش
خلعت شاهانهاش را به عبای سفید عوض کرد و یک سال سوگوار بود. شاهی که قبلا
برای توسعه دامنه سلطنتش خون فراوانی ریخته بود، گوشه نشین شد و برای مدتی
دخترش «جهانآرا» به امور دولتداری پرداخت. روایت حاکی است ک موهای سیاه
شاه جهان طی یکی دو ماه سوگواری سفید شد.
شاهجهان
پس از آنکه از چنگ رخوت رها شد، در اجرای وصیت ممتاز محل بهترین معماران و
خوشنویسان را از سراسر هند و بیرون از آن فرا خواند تا بنای یادبود محبوب
ازدست رفتهاش را در شهر آگرا، پایتخت امپراتوری گورکانی، بسازند.
تاریخ
نگاران آن دوران، از این بنای یادبود با نام "روضه ممتاز محل" یاد
کردهاند و برخی بر این نظراند که "تاج محل" مخفف "ممتاز محل" است. "پیتر
ماندی"، جهانگرد اروپایی سده ١٧ میلادی نیز در نوشتههایش از "تاجِ محل،
ملکه دربار گورکانی" نام میبرد.
خود
شاهجهان هم که سالها بعد، به دست پسرش اورنگزیب شکست خورد و مدتی در
زندان قلعه سرخ یا لال قلعه به سر برد، پس از درگذشت کنار ممتاز محل زیر
گنبد تاج محل به خاک سپرده شده است.
معماری باغ و ساختمان تاج محل
شاهجهان
جایگاهی را در کنار «رود جمنا» برای این بنای بزرگ برگزید. تاجمحل
آرامگاهی است با ۵۸ متر بلندی، ۵۶ متر پهنا که در نزدیکی اگرا در ایالت
اوتار پرادش هندوستان بر روی یک تخته عظیم ۱۰۰ متر × ۱۰۰ متر مرمرین ساخته
شدهاست. این بنای بزرگ، در یک باغ پهناور ۱۸ هکتاری قرار دارد، که در مرکز
این یک باغ نهر آب طولانی وجود دارد که به شیوه چهارباغهای ایرانی ساخته
شدهاست.
شاهجهان
قصد داشت برای خود نیز آرامگاهی در کران دیگر «رود جمنا» و برابر آن بسازد
و این دو بنا را با پلی به یکدیگر متصل سازد بهنشانه آنکه پیوند او و
همسرش از جریان زمان هم در میگذرد. قرار بود که بر خلاف نمای تاج محل که
از مرمر سفید است، آرامگاه شاه از مرمر سیاه باشد. اما سرنوشت بر این شد که
آرامگاه دوم هرگز برپا نشود و شاه در کنار همسرش آرام گیرد.
تاج
محل از سال ۱۹۸۳ جزو میراث جهانی یونسکو درآمده و در نظر سنجی بزرگ جهانی
در سال ۲۰۰۷ میلادی که در ۸ ژوئیه همان سال نتیجه آن اعلام گردید این بنا
در شمار یکی از عجایب هفتگانه جهان در دوران حاضر شناخته شد.
در
دو طرف بنای اصلی دو بنای کوچکتر و قرینه بهچشم میخورد که در سمت غرب یک
مسجد سهگنبدی وجود دارد که از ماسهسنگ (قهوهای مایل به قرمز) ساخته شده
و در شرق بنایی است که زمانی به مثابه مهمانسرا به کار میرفتهاست.
گیوین
هامبلی، نویسنده کتاب "شهرهای هندوستان گورکانی"، مینویسد که ریشههای
ایرانی تاج محل، نخستین و پایدارترین برداشتی خواهد بود که یک دانش پژوه
رشته معماری اسلامی با دیدن این بنای یادبود حاصل میکند. به نظر او، تاج
محل یک نمونه از معماری صفوی است و در واقع، نمایانگر حد اعلای نبوغ ایرانی
در هنر معماری در خاک هند است. هامبلی با استناد به سخنان هرمان گوتز،
کارشناس تاریخ هنر، میافزاید: "تاج محل از بهترین نمونههای معماری است که
با ذوق و سلیقه صفوی انجام شدهاست ... در تاج محل موارد معدود انحراف از
ارتدکسی هنری صفوی را میتوان مشاهده کرد که شامل "چتریهای راجپوتِ"
پیرامون گنبد و تفاوتهایی در تناسب میان گنبد و پایه آن میشود. گلدستهها
هم که احتمالا با الهام از آرامگاه "محمود خلجی" در "ماندو" ساخته
شدهاند، اندکی متفاوتاند. از غرایب روزگار است که که یکی از "عجایب جهان"
که کمترین ارتباط را با هنر گورکانی (مغولی) دارد، به نمونه کلاسیک و نماد
تمدن گورکانی تبدیل شدهاست."
شماره اول
تاریخ دریافت مقاله: 25/12/87 تاریخ پذیرش مقاله: 30/6/88
دکتر اکبر کیانی (دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، عضو هیأت علمی دانشگاه زابل)
فرضعلی سالاری سردری (دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زابل)
محمد صادق افراسیابی راد (دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زابل)
چکیده
هویت شهری نشان دهنده فرهنگ شهرنشینان است، بافت فرسوده تاریخی به عنوان هویت و تبلور فرهنگ آن شهر میباشد. بنابراین، حفظ آن در زمان بهسازی و نوسازی تاکید میشود. شهر گور اولین شهر دایرهای ایران در زمان ساسانیان میباشد، که در حاشیه شهر فیروزآباد کنونی در استان فارس واقع است. هدف از مقاله حاضر مطالعه و بررسی مشکلات و ارائه راه کارها به منظور حفظ و ایجاد هویت برای شهر فیروزآباد از طریق بهسازی و نوسازی بافت فرسوده تاریخی شهر گور میباشد. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و تکنیک سوات(SWOT) ضمن شناخت و بیان اهمیت بافت تاریخی شهر گور، روشهایی را جهت دخالت موثر در بهسازی و نوسازی و حفظ بافت تاریخی شهر فیروزآباد به عنوان یک میراث و هویتی ماندگار ارائه شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد، اجرای طرحهای توسعه شهری شهر فیروزآباد بدون توجه به بافت تاریخی شهر گور صورت گرفته است بر این اساس، رشد و توسعه شهرنشینی، ارائه ایدههای معماری و شهرسازی بیهویت و افزایش جمعیت شهر فیروزآباد موجب فراموشی در امر بهسازی و نوسازی شهر گور گردیده است، که به تبع آن، عدم استفاده از متخصصین و برنامهریزان شهری در بافت تاریخی شهر گور هم خود دلیلی بر این وضعیت است. در ادامه تحقیق انواع راه حل ها و اولویتهای اجرایی متناسب با شرایط محیطی و بافت شهر فیروزآباد مطرح شده است.
واژه های کلیدی
برنامهریزی شهری، بهسازی و نوسازی، بافت تاریخی، فیروزآباد، شهر گور.
تاریخ دریافت مقاله: 4/10/89 تاریخ پذیرش مقاله: 30/10/89
دکتراکبر معتمدی مهر ( استادیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد رشت)
ابوذر مطیع دوست کومله (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری)
چکیده
اصطلاح "پارک بازار" بلاتردید مفهومی جدید و کم سابقه در کشورمان ایران می باشد. در این اصطلاح، واژه "پارک " در کنار واژه " بازار" بدین منظور قرار گرفته، تا نشان دهد این مجموعه هم دارای کارکرد تجاری و بازرگانی، و هم دارای کارکرد تفریحی و گذران اوقات فراغت است. شهر لنگرود با دارا بودن دو بازار هفتگی در روزهای شنبه و چهارشنبه، بیش ترین حجم مبادلات انواع محصولات و کالاها را در منطقه شرق گیلان برعهده دارد. از آنجایی که پراکندگی این بازارها در معابر و محلات شهر، مشکلات متعددی را برای شهر و شهروندان ایجاد می نموده، جهت حل این مشکلات و همچنین به منظور دستیابی به اهداف معین، "پارک بازار" در محل پارک فجر لنگرود مورد بهره برداری قرار گرفته است.
روش تحقیق از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی است و به دلیل کمبود منابع موثق در این باره، بیشتر اطلاعات مورد نیاز این پژوهش، از برداشت های میدانی و مصاحبه با کسبه و مغازه داران و نیز فروشندگان بساطی های بزرگ وکوچک (دستفروشان) در پارک بازار لنگرود استخراج شده و سپس نقش پارک بازار در تغییرات فضایی شهر (شامل تغییرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی) تبیین شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که هرچند مغازه های درون پارک بازار به سبب رونق کم جمعیتی و اقتصادی، کمترین تاثیرات در تغییرات فضایی شهر را داشته، و لیکن "جمعه پارک بازار" با فعالیت فروشندگان بساطی بزرگ وکوچک خود، علاوه بر افزایش رونق مجموعه پارک بازار، بیش ترین تاثیرات در تغییرات فضایی شهر را نیز سبب شده است.
واژه های کلیدی
پارک بازار لنگرود، فروشندگان بساطی، کسبه و مغازه داران، تغییرات فضایی شهر
پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)- شماره 75 بهار 1390 | 8 مقاله | ||
1 : ارزش گذاری اقتصادی تفرجگاه های طبیعی با استفاده از روش هزینه سفر منطقه ای مطالعه موردی: چشمه دیمه استان چهارمحال و بختیاری | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
2 : بررسی نقش کیفیت محیط سکونتی در مهاجرت های درون شهری مطالعه موردی: بافت قدیم خرم آباد | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
3 : سنجش تاثیرات اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری (مطالعه موردی شهرستان مشکین شهر) | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
4 : اولویت بندی توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک پرومتی مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده استان زنجان | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
5 : نقش جغرافیا در شکل گیری انواع حیاط در خانه های سنتی ایران | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
6 : موقعیت ژئوپلیتیک ایران و تلاش های امریکا برای تثبیت هژمونی خود در جهان مطالعه موردی: طرح خاورمیانه بزرگ | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
7 : بازشناسی چارچوب توسعه درون زا در تناسب با نقد سیاست های جاری توسعه مسکن (مسکن مهر) نمونه موردی: شهر نطنز | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
8 : تحلیل کارکردهای اقتصادی بازار تبریز و حوزه نفوذ آن | ||||
|
||||
مراجع (0) استناد کننده ها (0) | ||||
Volume 5 Serial Number 10 Autumn & Winter 2007
Volume 5 Serial Number 9 Spring & Summer 2007
Volume 4 Serial Number 8 Autumn & Winter 2007
Volume 4 Serial Number 7 Spring & Summer 2006
Volume 3 Serial Number 6 Autumm & Winter 2006
Volume 3 Serial Number 5 Spring & Summer 2005
شماره استاندارد بین¬المللی: 0735- 1735
شماره استاندارد بین المللی: 0735- 1735
شماره استاندارد بین المللی: 0735- 1735
Volume 8 - Serial Number 18 - Summer 2010
مجله جغرافیا و توسعه عضو مجلات ISC می باشد
Volume 7 Serial Number 16 Winter 2010
سازهای با مقاومت 8 ریشتر دارای واحدهای 450 تا 550 متری، 1000 متر لابی مجلل، ارتفاع سقف 4 متر، 4 پارکینگ برای هر واحد، دید عالی، تراس بزرگ، 3 آسانسور 14 نفره، سالن اجتماعات، سالن سینما 3 بعدی، سالن بیلیارد و سالن اسکواش نمونهای از امکانات رفاهی و تفریحی تعدادی واحد مسکونی سوپر لوکس در یکی از مناطق شمال تهران است که برای فروش به بازار مسکن عرضه شده است.
اگرچه این روزها متقاضیان کم درآمد یا دارای درآمد متوسط به دنبال واحدهای متراژ متوسط (70 تا 100 متر مربع) با نازلترین قیمت و همچنین با کمترین امکانات رفاهی و عدم برخورداری از امکانات تفریحی هستند، اما طبق اظهارات مشاوران املاک فعال در مناطق شمال تهران 90 درصد خریداران واحدهای سوپرلوکس افرادی هستند که به حرفه «تولیدات پایه» مشغول به کار هستند و اغلب آنها برخلاف دهکهای پایین، به دنبال ملکی با بیشترین قیمت هستند.
یکی از بنگاهداران واقع در منطقه شمیران در این باره گفت: اکثر افرادی که در بازار آهن یا معدن به عنوان سرشاخه مشغول به کار هستند و همچنین کارخانهدارانی که تولیدات پایه مثل سیمان و غیره دارند، متقاضیان خرید این دسته از واحدهای سوپر لوکس هستند.
بهنام، این مشاور املاک درباره یکی از گران قیمتترین واحدهای مسکونی یا بهتر است گفته شود سوپرلوکسترین پنتهاوس موجود در تهران که در منطقه فرمانیه احداث شده، اظهار کرد: پنتهاوسی با 1300 متر مربع مساحت و 2000 متر مربع تراس با کلیه امکانات رفاهی و تفریحی (استخر، سالن ورزش، 6 لاین آسانسور، ارتفاع سقف 60/4، آلاچیق، سینما، سالن بیلیارد و غیره ) در فرمانیه به قیمت متری 25 میلیون تومان از سوی مالک قیمتگذاری شده است. وی در ادامه تاکید کرد: 25 میلیون تومان تنها قیمت هر متر مساحت داخل پنتهاوس است و قیمت هر متر از 2000 متر مربع تراس نیز جداگانه قیمت گذاری می شود در واقع خریدار باید برای هر متر از 3300 متر مربع نیز 25 میلیون تومان پرداخت کند.
/
با توجه به اینکه فاصله ظاهری ماه از خورشید 4/12 درجه است ، رصدگران خبره هلال احتمال می دهند این هلال را قبل از غروب با ترفندهای رصدی در زمان حضور خورشید در آسمان به وسیله تلسکوپهایی با گشودگی دهان بیش از 8 اینچ یا دوربینهای دوچشمی فوق سنگین رؤیت کنند. به همین دلیل است که این هلال را بحرانی نامگذار کرده اند، چرا که امکان رصد آن دشوار است و امکان رصد با چشم وجود ندارد.
عضو ستاد استهلال استان قم با اشاره به ویژگیهای هلال ماه رمضان 1432 که از آن با عنوان هلال بحرانی یاد کردهاند،گفت: تنها رصدگران کارآزموده میتوانند با ابزار خاص این هلال را قبل از غروب با ترفندهای رصدی در زمان حضور خورشید در آسمان رؤیت کنند.
نخستین فرودگاه مسافربری فضایی جهان در ایالت نیومکزیکو آمریکا در دست ساخت است.
به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از شبکه الجزیره، ایالت نیومکزیکوی آمریکا
شاهد ساخت اولین فرودگاه سفر گردشگران به فضا است. شرکت موسوم به گردشگری
فضایی به گردشگران وعده سفرهای امنی می دهد ولی گردشگران برای هر سفر باید
دویست هزار دلار بپردازند.
ناصر الحسینی خبرنگار این شبکه در صحرای نیومکزیکو افزود در دل صحرای
نیومکزیکو در نزدیکی با مرزهای مکزیک در جنوب آمریکا فرودگاه گردشگری فضایی
این کشور در حال ساخت است.
این فرودگاه از سوی شرکت "اسپیس پورت" در حال ساخت است و پس از دو سال قادر
خواهد بود گردشگران را به فضا ببرد. باند فرودگاه ده هزار پاست. این منطقه
فاقد آب آشامیدنی است ولی یک مخزن بزرگ آب در آن ایجاد شده است و مقامات
محلی تلاش می کنند لوله های آب آشامیدنی را به این فرودگاه ببرسانند. در
این منطقه همچنین جایگاه سوخت، سالن مسافران و ایستگاه آتش نشانی در
نظرگرفته شده است.
فعالیت شرکت های پیمانکار به شدت در جریان است تا کمتر از دو سال دیگر این
فرودگاه ساخته شود. در حال حال چهارصد و چهل نفر از سراسر جهان پیش پرداخت
یکصد هزار دلاری را پرداخت کردند. یکی از مسئولان این فرودگاه تاکید کرد
چند نفر سه بار به صورت آزمایشی به فضا مسافرت کردند که سفر موفقیت آمیزی
داشتند. گردشگران در فضا تنها قادر خواهند بود به مدت چهار دقیقه کره زمین
را نگاه کنند.