دولت: خروج گردشگران از کشور، گران می شو

سازمان میراث فرهنگی می گوید عوارض خروج از کشور را گرانتر می کند تا مردم در کشور بمانند. فعالان بخش خصوصی می گویند این کارها فایده ای ندارد و باید اصل ماجرا را درست کرد، یعنی سفر داخلی، ارزان و با کیفیت شود

امید سلیمی بنی: مردم ایران به سفر علاقه زیادی دارند، خصوصا سفر به کشورهای خارجی و دیدار از سرزمینهای دور دست، در این میان، سازمانهای دولتی عهده دار گردشگری و مسافرت، مانده اند چه کنند. چون از یک سو، مردم به مسافرت می روند، ولی نه در سرزمین خود، از طرف دیگر، مردم کشورهای دیگر چندان دوست ندارند از ایران دیدار کنند. هر قدر هم که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آمار می دهد سالانه 3 میلیون نفر از ایران بازدید کرده اند، کمتر کسی قانع می شود، چون کارشناسان می گویند این آمار، بیشتر مربوط به دیپلماتها، کارگران افغان و پاکستانی غیر مجاز و همچنین متکدیانی از سرزمینهای شرقی و حتی کشورهای دوردستی مانند بنگلادش هستند که می آیند چیزی از سفره گسترده سرزمین پارسیان، بردارند و بروند.

وسط این بازار آشفته، دولت برای کنترل بازار سفرهای خارجی و پابند کردن مردم برای بازدید از جاذبه های گردشگری وطن، فکر بکری به ذهنش رسیده، ساده ترین کاری که می توان انجام داد یعنی افزایش تعرفه گمرکی و بالا بردن عوارض خروج از کشور.

این را معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفته. در بسته ای که این مقام مسئول، پیشنهاد داده، ابتدا باید سفرهای داخلی به صورت "عمده فروشی" عرضه شود و بعد هم عوارض خروج از کشور افزوده شود.

احمد دهقانان از "سیاستهای ارزان سازی سفرهای داخلی" سخن گفت و افزود: "دو راهبرد عملیاتی را برای ارزان‌سازی سفرهای داخلی حائز اهمیت است. راهبرد اول این است که سفرها به صورت پکیج تعریف شود و در کشور عمده‌فروشی تور گسترش یابد و راهبرد دوم نیز این است که با اعمال سیاست‌های گمرکی به این موضوع کمک کنیم."

اعمال سیاستهای گمرکی، همان گران کردن عوارض خروج از کشور است، به بیان دیگر، سیاستگذاران گردشگری کشور می خواهند با بالا بردن هزینه مردم برای خروج از کشور، مسافرتهای داخل کشور را ارزان کنند.

کشورهای دیگر سفر را آسانتر می کنند، اینجا هر روز سختتر می شود

نیمی از سیاست عمده‌فروشی سفرهای داخلی و افزایش عوارض خروج از کشور قطعا قابل اجراست، یعنی آن بخشی که مربوط به افزایش عوارض خروج از کشور است. زیرا این امر نه تنها سابقه قبلی نیز دارد و افزایش عوارض خروج از کشور از 25 هزار تومان به 55 هزار تومان در ذهن بسیاری از گردشگران مانده، بلکه دهقانان، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی می گوید موضوع افزایش عوارض خروج در بودجه امسال نیز پیش بینی شده، به عبارت دیگر، این نیمه از بسته حمایت از گردشگری داخلی، کاملا در مرحله اجرایی قرار گرفته است.

ولی بخش خصوصی، دل خوشی از این سیاست ندارد. رئیس جامعه تورگردانان در مقابل این رویکرد، نظر متفاوت خود را چنین با خبرآنلاین در میان گذاشت: "در تمام دنیا، سیاستگذاران دولتی، سعی می کنند مسافرت را برای مردم خود تسهیل کنند، ولی در ایران، وضع بر عکس است و هر روز قرار است سفر برای مردم مشکل تر شود."

ابراهیم پورفرج در گفتگو با خبرآنلاین، اینطور سیاست جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را نقد می کند: "سفر خارج رفتن به معنای خوشگذرانی نیست. ما می بینیم که مردم ایران با خانواده به سفرهای خارجی می روند تا با مردم دیگر کشورها، تاریخ، تمدن، هنر و طبیعت آنجا آشنا شوند. این به معنای خوشگذرانی ناپسند نیست، ولی سیاستگذاران دولتی می خواهند هر روز سفر را برای مردم گران کنند تا کمتر به مسافرت بروند."

به گفته این فعال جامعه گردشگری، در حال حاضر، مردم با عوارض خروج 55 هزار تومانی هم به مسافرت می روند و در صورتی که این مبلغ، بالاتر برود، باز هم مردم به مسافرت خواهند رفت، زیرا سفر در داخل کشور، هم گران است و هم کیفیت ندارد.

پورفرج اینطور درباره "انگیزه" مردم از سفر به خارج از کشور، یاد می کند: " مردم به شهرستانهای داخلی تا زمانی که شرایط فراهم نشود، مسافرت نمی کنند. چرا مردم به کشورهای دیگر می روند؟ چون انگیزه بیشتری در آنجا بر ای مسافرت وجود دارد. مردم با خانواده می روند، دیگر کشورها، تاریخ و فرهنگ و طبیعت زیبا را می بینند و آرامش و امکانات بیشتری در اختیارشان است، با آرامش و راحتی خرید می کنند. ولی در ایران، این شرایط به سادگی مهیا نیست. ما باید انگیزه سفر در ایران را زیاد کنیم، نه این که مانع سفر مردم ایران به کشورهای دیگر شویم."

این فعال گردشگری در انتهای سخنان خود می گوید: "هر کار بکنند به سفرهای خارجی اضافه تر خواهد شد و حجم مسافرتها تغییری نمی کند. این چه منطقی دارد که از مردم پول بیشتری بگیریم تا سفر نروند؟ دیگران در کشورهای خود شرایط را تسهیل می کنند، ولی ما هر روز مسافرت را سخت تر می کنیم."

وی به سیاستگذاران گردشگری کشور خطاب می کند: "این افزایش درآمد نیست که از مردم عوارض بیشتری بگیرید، باید توازن تجاری گردشگری را بین ایران و سایر کشورهای توریستی برقرار کنید. ورود گردشگران از کشورهای دیگر را زیاد کنید تا درآمد را افزایش یابد، نه این که با گرفتن عوارض بیشتری از مردم خود، باعث شوید آنها سفر نکنند."

تسهیل سفرهای داخلی، شاید وقتی دیگر

نیم دیگر سیاستهای جدید دولت برای آسانسازی سفرهای داخلی، "عمده فروشی" در قالب بسته های گردشگری داخلی است. به گفته دهقانان، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، عمده فروشی در سفرهای داخلی، بسیار اندک است و مردم ایران تمایل زیادی دارند وقتی در مملکت خود به گردش می پردازند، به صورت انفرادی و یا خانوادگی سفر کنند. به عنوان مثال قفل شدن جاده های منتهی به استانهای گردشگری مانند خطه شمال، نشان می دهد مردم ایران، تمایل زیادی به استفاده از خودروی شخصی برای گردش در داخل ایران دارند.

با وجود تمام این سخنان به نظر می رسد سیاستهای دولت در تسهیل مسافرتهای خارجی، محکوم به شکست است، زیرا از یک سو، هزینه مسافرت، به خصوص سوخت در کشور، بالاست و از طرف دیگر، برخی موانع اقتصادی دیگر مانند نرخ بالای اقامت در هتلها، مردم را از هزینه گران سفر در داخل کشور می ترساند. دولت در این مواقع، بخش خصوصی را دخیل می داند و می گوید بخش خصوصی باید توان رقابت با خارجیها را در کاهش قیمت خدمات و افزایش کیفیت، داشته باشد.

بخش خصوصی نیز سیاستهای دولت را در گران شدن خدمات خود مقصر می داند و می گوید افزایش ناگهانی قیمت سوخت، بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها که قرار بود با شیب ملایمی در 5 سال صورت گیرد، افزایش هزینه کالاهای عمومی مانند خوراک و همچنین مالیات هایی که از اصناف مرتبط با گردشگری اخذ می شود، باعث گران شدن طبیعی هزینه خدمات گردشگری داخلی شده است. در این میان، ظاهرا مردم بیشتر تمایل دارند مانند گذشته از خدمات گردشگری ارزانتر و با کیفیت تر خارج از کشور استفاده کنند و برای دیدن هموطنان خود، خیلی تمایل نداشته باشند، اگر که عوارض خروج از کشور، بیشتر بشود هم بشود.